كليدواژه :
روش پژوهش , جغرافياي گويشي , گويش شناسي اجتماعي , گويش شناسي ادراكي , گويش شناسي پيكره - بنياد
چكيده فارسي :
هدف مقالة حاضر بررسي روش پژوهش در چهار رويكرد جغرافياي گويشي،
گويش شناسي اجتماعي، گويش شناسي ادراكي و گويش شناسي پيكره -بنياد به
عنوان رويكردهاي سنتي و جديد در مطالعات گويشي است. با اين هدف ،ابتدا
به اختصار به زبان شناسي تاريخي -تطبيقي در مقام خاستگاه شكل گيري
گويش شناسي به عنوان يكي از شاخه هاي زبان شناسي اشاره مي شود . سپس،
تاريخچه، هدف، روش گردآوري، تحليل و ارائة نتايج در چهار رويكرد مورد
نظر با استفاده از روش توصيفي شرح و با يكديگر مقايسه مي گردد و انگارة
روش شناسي هر يك از رويكرد ها ارائه مي شود. مطالعات گويش شناختي تحت
تأثير زبان شناسي تاريخي -تطبيقي و با تمركز بر تنوع هاي زباني در نواحي
مختلف جغرافيايي، به ويژه نواحي روستايي آغاز شد و در نتيجة عوامل گوناگون
و مهم تر از همه توسعه و پيشرفت ابزارهاي فني ضبط، ثبت و تحليل داد ه ها و
نيز پيدايش گرايش هاي ميان رشته اي دستخوش تغييرات فراوان شده است . در
گويش شناسي اجتماعي و ادراكي تأثير مؤلفه هاي اجتماعي و نگرش هاي زباني
بر مشخصه هاي زباني و ادراك مرزها و ارز ش هاي زباني مورد بررسي قرار
مي گيرد. گويش شناسي پيكره -بنياد نيز از آميختن علوم رايانه و آمار با مطالعات
زباني شكل گرفته است. بر خلاف گويش شناسي سنتي كه بيشتر به مطالعة
مشخصه هاي واجي و واژگاني در زبان مردان مسنِ روستايي توجه داشته است،
امروزه اقشار مختلف در جوامع شهري و روستايي، انواع مشخصه هاي زباني
به ويژه دستوري، تحليل هاي كمي و كيفي رايانه اي و آماري، نگر شهاي زباني و
بررسي هاي شناختي در كانون توجه قرار دارند
چكيده لاتين :
This article aims at studying and analyzing the methodology of research in four approaches in dialectology, namely dialect geography, social dialectology, perceptive dialectology, and corpus-based dialectology as traditional and modern approaches in the field. After a brief review of the principles of historical –comparative linguistics as the origin of dialectology as a field in linguistics, the literature, the goals, methods of data gathering, analysis, and presenting the results will be discussed. A descriptive and comparative method is used for studying each approach, and presenting a methodological model. Dialectology which has been introduced partly as a response to some principal claims of historical-comparative linguistics, have undergone numerous changes regarding the methodology over the past century, mainly as a result of the developments in the technology of gathering, recording and analyzing the data, and also the interdisciplinary trends. While focus of traditional dialectology was on gathering and describing mainly the phonological and lexical features of non-mobile old rural male informants, social and perceptual dialectology focus on analyzing the effects of social factors and language attitudes on linguistic features and the perception of linguistic borders. Corpus-based dialectology is based on computational and statistical analyses. So, modern approaches focus on dialects of different communities in rural and urban areas, language attitudes, different linguistics features including grammatical and morpho-syntactic, corpus-based and cognitive analysis, quantitative and qualitative analysis using computer and statistics in gathering and analyzing the data.
