عرصه‌هاي حضور نظامي زنان در حكومت علوي

زمينه و هدف: زنان در حكومت حضرت علي عليه‌السلام حسب توانمندي و استعداد، در عرصه‌هاي مختلف نظامي، آموزش مكفي ديده و در زمينه‌هاي مختلف نظامي حتي به صورت يگان‌هاي ويژه در شرايط خاص، به نقش‌ آفريني مؤثر مي‌پرداختند كه مصاديق اين فعاليت‌ها در تاريخ ثبت شده است. اين مقاله با هدف شناسايي و تحليل كيفيت فعاليت‌هاي نظامي بانوان در عصر حكومت علوي با رويكرد استخراج سازوكارهاي يگان ويژه بانوان انجام شد. روش: براي دستيابي به هدف، از روش تحليل متن استقرايي- قياسي استفاده شد. بدين منظور، مستندات مكتوب تاريخي اعم از شيعه و سني و همچنين، كتب اعلام مرتبط با موضوع پژوهش، در سه مرحلۀ توصيف، تحليل و مقوله‌بندي (از طريق كدگذاري باز)، عمدتاً به صورت استقرايي تحليل محتوا شده و مؤلفه‌هاي كلي حضور نظامي زنان در حكومت علوي استخراج شد. جامعۀ آماري پژوهش عبارت بودند از منابع تاريخي و روايي مكتوب و همچنين، كتب تراجم و اعلام با محوريت زنان و براي نمونۀ پژوهش به روش هدفمند، مصاديقي از مجاهدت‌هاي زنان فعال در عرصه‌هاي مختلف نظامي انتخاب شد. يافته‌ها: بررسي‌ها نشان داد كه روح حقيقي تعاليم اسلامي كه به واسطۀ فضاي باز تربيتي حكومت علوي، در وجود زنان رسوخ كرده بود، باعث مي‌شد تا ايشان با اعتقادي راسخ و شجاعتي مثال‌زدني تحت اشراف معصوم، در ميادين نظامي حضور يافته و از حريم اسلام و تشيع به طرق مختلف اطلاعاتي، تبليغاتي و فيزيكي دفاع كنند. نتيجه‌گيري: نظام حكومتي علوي فارغ از جنسيت، مبتني بر رشد و شكوفايي استعدادهاي انساني بوده و مكتبي مجاهدپرور در تمامي زمينه‌هاست. در عرصۀ نظامي، زنان ولايت مدار با تمامي قوا، در دو زمينۀ فعاليت‌هاي اطلاعاتي و عرصۀ تبليغاتي فرهنگي؛ آن‌چنان مؤثر عمل كردند كه حتي جبهۀ دشمن نيز به‌شدت تحت تأثير مجاهدت‌هاي ايشان واقع شد. در خصوص يگان ويژۀ بانوان، تنها يك گزارش تاريخي وجود داشت كه در شرايط بسيار خاص و با سازوكارهاي ويژه واقع شده بود.