بررسي طرح واره هاي تصوري در ضرب المثل هاي گويش تالشي در چهارچوب معني شناسي شناختي

The study of image schemas in Taleshi’s proverbs based on cognitive semantics

‌تجربيات انسان از جهان خارج ساخت‌هايي مفهومي در ذهن پديد مي‌آورد كه به زبان منتقل مي شود. اين ساخت‌ها به عقيدۀ جانسون(1987) طرحواره هاي تصوري(image schemas) ناميده مي شوند. طرح‌واره‌هاي تصوري سطح اوليه‌تري از ساخت ‌شناختي زيربناي استعاره را تشكيل مي‌دهند و امكان ارتباط ميان تجربيات فيزيكي انسان را با حوزه‌هاي شناختي پيچيده‌تري نظير زبان فراهم مي‌آورند. اين طرحواره ها به سه دسته طرحواره هاي حجمي، حركتي و قدرتي قابل تقسيمند. از آنجايي كه زبان رسمي و مكتوب كشورمان فارسي معيار است و اكثر گويش ها داراي آثار مكتوب نيستند و در معرض نابودي قرار دارند و با توجه به قدمت گويش تالشي و نيز شباهت زياد آن با زبان فارسي باستان در اين پژوهش به بررسي معناشناختي طرحواره هاي تصوري بر اساس ديدگاه جانسون پرداخته ايم و بسامد آنها را در ضرب المثل هاي تالشي بررسي كرده‌ايم. روش تحقيق تحليلي توصيفي است و داده‌ها به صورت اسنادي با بررسي طرح‌واره ها در آثار مكتوب قصه ها و مثل‌هاي تالشي گردآوري شده است. همچنين به منظور پيشگيري از برخي ابهامات، بخش عمده داده ها به صورت ميداني از طريق مصاحبه حضوري با گويشوران تالشي به ويژه افراد كهنسال و بيسواد جمع آوري شده است. نتيجه تحقيق نشان داده است كه طرح وارۀ حجمي بيشترين درصد را در ضرب المثل هاي تالشي داشته است.

Human experiences of the environment can produce conceptual structures in mind which are used to organize thought and then language across a range of more abstract domains. Johnson (1987) calls these structures “Image Schemas”. These schemas are proposed as a more primitive level of cognitive structure underlying metaphor and provide a link between bodily experience and higher cognitive domains such as language. These schemas are divided into three groups: Containment, Path and Force schemas. As our standard language in Iran is Persian, Other dialects are exposed to be extinct. Taleshi is one of these dialects which has some similarities with old Persian. In this article, we studied Johnson’s image schemas in Taleshi’s proverbs and measured each schema’s frequency. The data were gathered through interviews with Taleshi native speakers, especially the illiterate ones and also examining the proverbs in some Taleshi’s books. The result showed that the frequency of containment schema was more than the others.