اثربخشي الگوي ارتقاي سلامت پندر بر كاهش رفتارهاي پرخطر رانندگان

Effectiveness of Pender’s Health Promotion Model on Reducing Drivers High-Risk Behaviors

اهداف: سوانح ترافيكي در جهان 2/1% از كل موارد مرگ را تشكيل مي‌دهند. علاوه بر اين هشتمين علت منجر به مرگ در جهان و اولين علت مرگ در گروه سني 15 تا 29 سال شناخته شده است. اين مطالعه با هدف بررسي ميزان اثربخشي الگوي ارتقاي سلامت پندر بر كاهش رفتارهاي پر‌خطر رانندگان تاكسي‌ انجام شد. مواد و روش‌ها: اين پژوهش نيمه‌تجربي با طرح پيش‌آزمون- پس‌آزمون و گروه كنترل در سال 1396 در شهر مشهد انجام شد. جامعه مورد مطالعه كليه رانندگان مرد تاكسي‌هاي درون‌شهري مشهد بود. با استفاده از روش نمونه‌گيري تصادفي چند‌مرحله‌اي، 380 نمونه انتخاب شدند. پس از تكميل پرسش‌نامه منچستر، رانندگاني كه نمره رفتار پر‌خطر ايشان متوسط به بالا بود، شناسايي و از ميان آنان براي هر گروه به‌صورت مجزا، 45 نفر انتخاب شدند. پس از تكميل پرسش‌نامه پژوهشگر‌ساخته سازه‌هاي منافع، موانع و خودكارآمدي درك‌شدۀ الگوي پندر، مداخله آموزشي مبتني بر اين الگو طي 6 جلسه يك ساعته براي گروه آزمايش اجرا شد. در پايان جلسات آموزشي و 3 ماه پس از پايان آموزش، پرسش‌نامه‌هاي منچستر و سازه‌هاي الگوي پندر در هر گروه تكميل شد. داده‌هاي گردآوري‌شده با استفاده از آزمون‌هاي تي مستقل، يومن‌ويتني و فريدمن در قالب نرم‌افزار SPSS 24 مورد تجزيه‌و‌تحليل قرار گرفتند. يافته‌ها: ميانگين نمرات رفتار رانندگي در مرحله پيش‌آزمون در گروه آزمايش 20/3±116/4 و در گروه كنترل 20/8±119/8 بود. آزمون يومن‌ويتني اين تفاوت را معنا‌دار نشان نداد (0/385=P)؛ اما در مرحله پس‌آزمون (8/2-=t) و پيگيري (12/3-=t) اين تفاوت معنادار شد (0/001

Aims Traffic accidents account for 2.1% of all deaths in the world. In addition, the eighth cause of death in the world and the first cause of death in the age group of 15 to 29 years is known. The present study was an attempt to investigate the effectiveness of Pender’s Health Promotion Model on reducing the high risk behaviors of taxi drivers. Materials & Methods This semi-experimental study with pre- and post-test designing and control group was performed in Mashhad, Iran, in 2017. The research society was all male taxi drivers of Mashhad, Iran, city. 380 samples were selected using multi-stage random sampling. After completing the Manchester questionnaire, drivers who ranked their high-risk behaviors more than medial score were identified and 45 of them were selected for each group separately. A training intervention based on this model was implemented in 6 sessions for the experimental group after completing a researcher-made questionnaire on benefits, barriers and perceived self-efficacy of Pender’s model. Manchester questionnaire and Pender model structures were completed in each group three months after the completion of the training. Collected data were analyzed in SPSS 24 using independent t-test, Mann-Whitney U and Friedman tests. Findings T he mean score of driving behavior in the experimental and control groups were 116.4±20.3 and 119.8±20.8 respectively. This difference was not significant based on Mann- Whitney U test (P=0.385), but in the post-test (t=-8.2) and follow-up (t=-12.3), this difference was significant (p<0.001). The mean of total score of the studied structures in the Pender’s Health Promotion Pattern (benefits, barriers, and self-efficacy) was not significant in the pretest stage (p=0.301), but it was significant in the post-test and follow up stages (p<0.001). Conclusion Educational intervention based on Pender’s Health Promotion Patterns is effective in reducing the risky behaviors of taxi drivers.