بررسي طنز در حكايت‌هاي رسالة دلگشا بر اساس الگوي رابرت ليو

The Study of Humorous Tales of Resaleh Delgosha Due to Robert Lew's Model

عبيد زاكاني شاعر و طنزپرداز قرن هشتم است كه حكايت‌هاي طنزآميز شاعر در رسالة دلگشا زبان تند و گزندة او را در اعتراض به فضاي اجتماعي و سياسي روزگارش به‌خوبي نمايانده‌ است. نظـرية «انـگاره معنايـي طنـز» ويكتور راسكين (Victor Raskin) حركتي اساسـي است كه در مقابل رويكـرد طبقه‌بندي سنتـي طنـز قرار مي‌گيرد. اين نظريه سرآغاز بررسي‌هاي زبان‌شناسانه و معناشناسانه در حوزة طنز گرديد و بر نظريه‌ها و الگوهاي متأخر پس ازخود تأثير گذاشت كه از جملة اين الگوها، طرح ارائه‌شده توسط رابرت ليو (Robert Lew) است. از ديدگاه ليو طنز زبان‌شناختي از غير زبان‌شناختي جداست و آن چه سبب شكل‌گيري طنز مبتني بر ويژگي‌هاي زبان‌شناختي مي‌گردد، نوعي ابهام است كه در حوزة آوايي، واژگاني و نحوي روي مي‌دهد و عبيد زاكاني براي طنزآميز كردن حكايت‌هاي رسالة دلگشا از امكانات زباني (طنز عبارتي) و امكانات غير زباني (طنز موقعيت) بهره برده‌است. بنا بر اين، پژوهش پيش روي با هدف معرفي الگوي رابرت ليو و تبيين طنز در حكايت‌هاي رسالة دلگشاي عبيد زاكاني بر اساس چارچوب‌هاي نظري اين الگو در 355 حكايت از رسالة دلگشا انجام شده‌ است كه نتايج نشان مي‌دهد، چارچوب نظري اين الگو تا حد زيادي قابليّت تحليل طنز در حكايت‌هاي رسالة دلگشاي عبيد زاكاني را دارد.

Obeyd Zakani is the humor poet in the eighth century whose the humorous tales of poet are sarcasm in Resaleh Delgosha, in order to show the social, political conditions of time. Theory of "meaning image of humor" of Victor Raskin is the main movement on the contrary with the traditional classification theory. This theory is the threshold of linguistic and semantics in the humorous reign that has influenced on the later models and theories such as that of Robert Lew's .For him, the linguistics humor is out of linguistics and there is some illusion forming the linguistics features in the phonetic, vocabulary and rhetorical region and Obeyd Zakani has used some humorous means either linguistic (expression humor) and non-linguistic (situation humor) in Resaleh Delgosha. Therefore, this study aims to introduce Robert Lew's Model to assign the humorous tales of Obeyd Zakani's Resaleh Delgosha due to theoretical form in 355 tales of Resaleh Delgosha concluding that theoretical form is able to analyze the humorous tales of Obeyd Zakani's Resaleh Delgosha.