پويايي قواعد حقوق بين‌الملل و امكان‌سنجي استفاده از هواپيماهاي بدون سرنشين

ساخت هواپيماهاي بدون سرنشين و توسعه آن‌ در دهه‎هاي اخير چالش‌هاي حقوقي را در چارچوب استفاده از آنها در وراي مرزهاي ملي، به‌ويژه براي اهداف نظامي به‌وجود آورده است. پس از حادثه 11 سپتامبر 2001، از هواپيماهاي بدون سرنشين به‌عنوان ابزاري براي كشتار هدفمند مظنونان در جريان عمليات موسوم به «جنگ با تروريسم» استفاده شد و اين كاربرد تا زمان حاضر ادامه يافته است. اين در حالي است كه امروزه اين هواپيماها حتي در خارج از ميدان‌هاي نبرد و مخاصمات مسلحانه نيز به‌كار گرفته مي‌شوند. اين تغيير كاربري هواپيماهاي بدون سرنشين تهديد بزرگي نسبت به اصل منع توسل به زور و همچنين احترام به قواعد حقوق بشر و حقوق بين‌الملل بشردوستانه محسوب مي‌گردد. بر‌مبناي قواعد پذيرفته شده حقوق بين‌الملل، استفاده‌هاي مختلف از هواپيماهاي بدون سرنشين چه در زمان صلح و چه در زمان جنگ، تابع محدوديت‌ها و قواعدي است. بر اين اساس، تحليل قواعد حقوق بين‌الملل حاكم بر استفاده از هواپيماهاي بدون سرنشين به‌ويژه براي اهداف نظامي، با استفاده از روش كتابخانه‌اي و با رويكرد توصيفي تحليلي هدف اصلي اين مقاله است. ماحصل بررسي‌هاي صورت گرفته مؤيد آن است كه عدم اتفاق نظر دولت‌ها و فقدان يك كنوانسيون بين‌المللي جامع و الزام‌آور از مهم‌ترين موانع موجود در راه قاعده‌مند ساختن به‌كارگيري هواپيماهاي بدون سرنشين مي‌باشد كه تلاش در جهت رفع آنها به خصوص در قالب اقدامات سازمان ملل متحد امري ضروري به نظر مي‌رسد.