تجزيه عليت عملكرد دانه و صفات وابسته در يولاف زراعي

Path Analysis for Yield and Related Traits in Oats

اين پژوهش به منظور تجزيه و تحليل هم‌بستگي‌هاي بين عملكرد دانه، اجزاي عملكرد، طول دوره رشد رويشي وطول دوره پرشدن دانه در 12 رقم يولاف در مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه صنعتي اصفهان در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي در 3 تكرار در سال‌هاي زراعي 82- 1380 اجرا گرديد. هم‌بستگي عملكرد دانه در واحد سطح با تعداد پنجه بارور در متر مربع(77/0)، تعداد دانه در خوشه(51/0) و طول دوره پر شدن دانه(66/0) مثبت و معني‌دار بود. در بين صفات مورد بررسي، تعداد خوشه در متر مربع و تعداد دانه در خوشه بيشترين اثر مستقيم را بر عملكرد دانه نشان دادند (به ترتيب 68/0 و30/0). هم‌چنين طول دوره پر شدن دانه بيشترين اثر مستقيم را بر تعداد دانه درخوشه و وزن هزار دانه داشت (به ترتيب 82/0 و 80/0) كه از هم‌بستگي‌هاي آن با تعداد دانه در خوشه(42/0) و وزن هزار دانه(35/0) نيز بيشتر بود. ولي منفي بودن اثر غيرمستقيم آن از طريق ساير صفات سبب كم شدن مقدار اين ضرايب هم‌بستگي گرديد. با توجه به نتايج تجزيه عليت، تعداد خوشه در متر مربع و تعداد دانه در خوشه بيشترين سهم را در تبيين تغييرات عملكرد دانه دارا بودند. با توجه به اثر مستقيم طول دوره پر شدن دانه بر تعداد دانه در خوشه و وزن هزار دانه و اين‌كه بيشترين مقدار ماده خشك در يولاف در طول اين دوره توليد مي‌شود، مي‌توان از اين صفات به عنوان معيار انتخاب در برنامه‌هاي به‌نژادي يولاف و توليد ارقام پر محصول استفاده نمود.

This study was conducted to analyze the correlation among grain yield, yield components, duration of vegetative and grain filling periods in twelve oat (Avena sativa L.) cultivars at the Research Farm of the College of Agriculture, Isfahan University of Technology, from 2001 to 2003. A randomized complete block design with three replications was used. The correlation coefficients among the grain yield/m2, fertile tiller/m2, grain number/panicle and the duration of grain filling period were positive and significant. Among yield components, the number of panicle/m2 and the number of grain/panicle had the largest direct effects on grain yield (0.68 and 0.30, respectively). Furthermore, the duration of the grain filling period had the highest direct effect on the number of grain/panicle and the grain weight (0.82 and 0.80, respectively), which were greater than its correlations with the number of grain per panicle (0.42) and 1000-grain weight (0.35). However, its negative indirect effects through other traits reduced the correlation coefficients. The results of path analysis indicated that the number of panicle/m2 and the number of grain/panicle had the largest direct effects on the grain yield. Considering the direct effects of grain filling duration on the number of grain/panicle and the 1000-grain weight, and also the fact that most of the dry matter in oat is produced in this period, it seems plausible to use these traits as a selection criterion in breeding programs for higher yields of cultivars of oat.