اولويت بندي معيارها و شاخص‌هاي ارزيابي پارك‌هاي ملي با استفاده از طيف ليكرت و تكنيك انتروپي

The priority of criteria and indicator of the evaluation of national parks using Entropy and Likert techniques

در اين پژوهش به منظور اولويت­ بندي معيارها و شاخص ­هاي اكولوژيكي، اقتصادي و اجتماعي ارزيابي پارك­هاي ملي از دو ديدگاه علمي (اعضاي هيأت علمي دانشگاه ­ها) و ­عملي (متخصصان محيط زيستي در سازمان­ها)، از تكنيك انتروپي و طيف ليكرت با طراحي پرسشنامه دلفي استفاده گرديد. تجزيه و تحليل يافته ­هاي حاصل از پاسخ­ دهندگان به پرسشنامه دلفي بر اساس طيف ليكرت نشان داد كه از ديدگاه علمي، شاخص­ هاي ارزش زيباشناختي با­ وزن (4/62)، ارزش تفرج با وزن (4/5) و سطح جنگل­هاي بكر با وزن (4/29) و از ديدگاه عملي، شاخص­هاي ارزش زيباشناختي با وزن (4/38) و سطح جنگل­هاي بكر و ارزش تفرج هر دو با وزن (4/16) به ترتيب به عنوان مهمترين و مؤثرترين شاخص­ها در ارزيابي پارك­هاي ملي مي­باشند. بر اساس تكنيك انتروپي از هر دو ديدگاه علمي و عملي سه شاخص مؤثر براي ارزيابي پارك­هاي ملي به ترتيب وزن شامل سطح و درصد جنگل­ها و ديگر اراضي چوب­ده از قبيل جنگلكاري­ها، آگروفارستري و كمربندهاي سبز به همراه تغييراتشان، وسعت توده­ هاي آميخته، زون­بندي و تعيين زون ضربه ­گير مي­باشد. اولويت­ بندي معيار­ها نيز با استفاده طيف ليكرت از ديدگاه ­هاي علمي و عملي نشان داد كه معيارهاي حفاظت از تنوع زيستي، گستره منابع جنگلي و عملكردهاي زيست محيطي و حمايتي با رتبه مبتني بر ميانگين وزني بيشتر، اهميت و نقش اين معيارها­ را در مقوله ارزيابي پارك­هاي ملي بيش از بيش روشن­تر مي­سازد. همچنين نتايج حاصل از اولويت­بندي معيار­ها بر اساس تكنيك انتروپي­ در اين مطالعه از ديدگاه­ هاي مختلف نشان داد كه معيارهاي عملكردهاي زيست محيطي و حمايتي، حفاظت از تنوع زيستي، حفظ، توسعه عملكرد شرايط اجتماعي به ترتيب حائز رتبه ­هاي برتر شدند.

In this study for the priority of ecological, economic and social indicators of national parks in terms of scientific and practical was used of Entropy and Likert techniques whit planning questionnaire. The Analysis of result of study using Likert technique showed that of two aspects scientific (Teachers in university) and practical (environment experts in organs) ­, esthetic value indicator whit 4/62 weight, value of recreation whit 4/5 weight and area of virgin forests whit 4/29 weight and aspects practical, aesthetic value indicator whit 4/38 weight, value of recreation and area of virgin forests whit 4/16 are the most important and effective indicators in the national parks respectively. Three basic indicators for assessment of national parks based onweight of entropytechnique of two aspects scientific and practical contain area and percentage of forests and “other wooded lands” (including plantations, agroforestry, shelterbelts) with their change over time (deforestation, reforestation and conversion), extent of mixed stands and zonation and determination of buffering zone respectively. The priority of criteria using ofLikert technique showed that the conservation of biodiversity, extent of forest resources and protective and environmental functions whit more weight have important role in assessment national parks. Also in this study the result of the priority of criteria based on entropy and technique of different aspects showed that protective and environmental functions, conservation of biodiversity, maintenance and development of social functions and conditions became better priority respectively.