بررسي شرايط فيزيكي و شكل‌گيري‌هاي تبلور ماگما با استفاده از توزيع اندازه بلور در گرانيتوئيدهاي باتوليت بيارجمند، شمال ايران مركزي

Physical conditions and magmatic processes by crystal size distributions in the granitoids from the Byarjomand Batholith, north-central Iran

باتوليت بيارجمند با سن پركامبرين واقع در شمال سمنان، در شمال ايران مركزي از نظر سن گ­شناسي شامل گرانيت، گرانوديوريت، كوارتز مونزوديوريت و گابروديوريت است. اين سنگ‌ها بافت دان ه­اي و در برخي موارد بافت‌هاي گرانوفيري، پرتيتي و پوئي‌كليتيك دارند. بررسي­ هاي توزيع اندازه بلور (CSD) مي‌تواند فرآيندهاي ماگمايي را آشكار سازد. به منظور تعيين سهم حجمي، مدت زمان رشد، سرعت هسته ­بندي بلورهاي فلدسپار و سرعت تبلور ماگما، بلورهاي فلدسپار 8 نمونه از سنگ­ هاي گرانيت، گرانوديوريت و كوارتز مونزوديوريتي به كمك نرم افزارهاي JMicroVision و CSD Corrections آناليز كمي شدند و سپس نتايج به دست آمده از آناليز نمونه­ هاي مختلف با هم مقايسه شدند. سهم حجمي محاسبه شده نشان مي­ دهد كه درصد اين كاني از 10/95 (در كوارتزمونزوديوريت) تا 39/2 (در گرانيت­ ها) متغير است. با توجه به سرعت رشد (10-10 mms-1) و شيب نمودارهاي CSDS (3/93- تا 6/88-)، نمونه­ ها در گستره­ ي زماني متفاوتي رشد كرده ­اند و مدت زمان رشد در گرانوديوريت و گرانيت­ ها بيشتر از كوارتزمونزوديوريت­ هاست به طوري كه زمان رشد بلور در سنگ‌هاي گرانيتي و گرانوديوريتي 54/29 تا 81/93 سال و در سنگ‌هاي كوارتز مونزوديوريتي 46/08 سال برآورد شده است. علاوه بر آن سرعت هسته­ بندي در كوارتز مونزوديوريت­ ها بيشترين مقدار و در گرانوديوريت و گرانيت­ ها كمترين مقدار است و موجب شده است تا بلورهاي موجود در گرانوديوريت و گرانيت ­ها درشت ­تر از بلورهاي كوارتز مونزوديوريت­ها شوند و با مشاهدات سنگ­ن گاري هماهنگي دارد و نشانگر اهميت شرايط مختلف فيزيكي حاكم بر انجماد ماگماست. در بعضي از نمودارهاي توزيع پراكندگي شكستگي و خميدگي مشاهده مي‌شود كه مي‌تواند ناشي از عملكرد آلودگي و اختلاط ماگمايي و فرآيند جدايش باشد.

The Byarjomand Batholith with Pre-cambrian age in the north Semnan, north-central Iran, consists of granite, granodiorite, quartz monzodiorite and gabbrodiorite. These rocks have granular texture and occasionally granophyric, pertite and poicelitic textures. Crystal size distribution (CSD) studies can reveal magmatic processes. In order to determine volometric proportion, growth time and nucleation rate of feldspar crystals and magma crystallization rate, feldspar crystals from 8 samples of granite, granodiorite and quartz monzodiorite rocks have been studied to quantitative analysis by JMicrovision and CSD Corrections softwares and then the results of the analysis of various samples were compared together. The calculated volumetric proportion indicates that percent of these minerals vary from 10.95 (in quartz monzodiorite) to 39.2 (in granites). According to growth rate (10-10 mm/s) and CSD graphs slope (-3.93 ­- -6.88), samples have grown in different time ranges, and growth time in the granodiorite and granites is more than quartz monzodiorite as growth time procure 54.29 to 81.93 years in granite rocks and 46.08 years in quartz monzodiorite rocks. Also nucleation rate in quartz monzodiorite is maximum and granites and granodiorite have minimum amounts. So crystal presence in the granodiorite and granites are larger than crystals of quartz monzodiorites and it is compatible with petrographic observations and indicates the important of different physical conditions prevailing in the magma solidification. In the some of the frequency distribution curves observed fractures and curvature that is due to contamination and magma mixing and fractionation process.