معرفي، بلورشناسي و پيدايش كاني اريثرايت (Co3(AsO4)28H2O) در نشانه ‌معدني تاريك‌دره، شمال شرقي ايران

The emersion and crystallography of erythrite (Co3(AsO4)28H2O), discovered in Tarikdarreh area, NE Iran

اريثرايت (Co3(AsO4)28H2O) يكي از كاني­ هاي كمياب آرسنيك و از گروه وي ­ويانيت است. اين كاني در­ سطوح هوازده پهنه­ هاي كاني ­سازي رگ ه­اي آرسنوپيريت±پيريت همراه با كاني­ هايي چون اسكوردايت و هيدرواكسيدهاي آهن در نشانه معدني طلا-تنگستن تاريك دره (شمال­ شرقي ايران) به تازگي شناسايي شده است. اريثرايت در نمونه دستي به رنگ سرخ كمرنگ تا صورتي براق با اگرگات شعاعي و ستاره­اي بوده و در بررسي­ هاي ميكروسكوپي با كشيدگي در راستاي محور c بلورشناسي داراي چند رنگي است. اين كاني داراي تقارن كج ­لوزي با پارامترهاي ياخته يكه a = 10.251, b = 13.447, c = 4.764 , β = 104.98 و گروه فضايي C2/m است. واحدهاي چار وجهي آرسنيك و هشت­ وجهي­­ هاي كبالت و آهن با اتصال اكسيژن و هيدروژن، ساختار بلوري اين كاني را شكل داده­ اند. در بررسي با ميكروسكوپ الكتروني روبشي اين كاني با ظاهري الواري نمود دارد و بررسي ­هاي تكميلي حضور عناصرAs وCo در ساختار بلوري و تركيب شيميايي آن را تائيد نموده ­است. طيف­ هاي پراش پرتو X پهنه­ هاي كاني­ سازي حضور آرسنوپيريت را به عنوان فاز سولفيدي اصلي مشخص نمود و تجزيه به روش طيف­­ طيف­­ سنجي جرمي پلاسماي جفت­شده القايي غني­ شدگي آنها را در عنصر كبالت نشان داد. هواديدگي سطحي آرسنوپيريت در فراهم آوردن آبگون­ه اي آرسنات و كاتيون كبالت براي تبلور كاني اريثرايت نقش اساسي داشته ­ا ند. اين كاني تنها در گستره اسيديته 6 تا 8 پايدار بوده و تغييرات شرايط اكسايش-احيا در پيدايش و پايداري اين كاني در منطقه مهم است و تبلور اريثرايت را كنترل مي­كند.

Erythrite (Co3 (AsO4)28H2O) is one of the rare arsenic minerals which belong to the vivianite group. A recent discovery in Tarikdarreh prospect area (northeastern Iran) found erythrite along with scorodite and hydroxides of iron have been recognized as a supergene alteration product of primary arsenic mineral in surface arsenopyrite ± pyrite mineralization veins zones. A specimen of erythrite has pale red to shiny pink color and aggregates to form into a bright red color star with a radial structure. When observed under a microscope it is elongated in C crystal axial with pleochroism. This mineral has a monoclinic system, space group C2/m and the unit-cell parameter constants are a = 10.251, b = 13.447, c = 4.764, β = 104.98. The crystalline structure of this mineral forms chains of tetrahedral of arsenic, octahedra of cobalt-iron which bind with oxygen and hydrogen. Scanning electron microscope images of this crystal exhibit a timber shape and SEM-EDX analysis have confirmed As, Co elements in this crystal structure and chemical composition. An XRD examination reveals arsenopyrite as the main sulphide phase in the mineralization zone and analysis by ICP-Mass have shown that they have high levels of cobalt element. Surface weathering of arsenopyrite has provided aqueous species of cobalt and arsenide for crystallization erythrite. On the other hand erythrite can only be stable in the range of 6 to 8 pH conditions, and then Eh-pH condition has an important role in controlling the stability and solubility of erythrite.