بررسي زماني- مكاني بارش با استفاده از داده‌هاي ماهواره‌ TRMM (مطالعه موردي: استان خراسان رضوي)

The Study of Spatial -Temporal Distribution of Rainfall, using TRMM data (Case study: Khorasan Razavi province )

اندازه‌گيري دقيق مقدار بارش نقش بسيار مهمي در درك و پيش‌بيني سيستم آب و هوايي دارد. در اين تحقيق، جهت برآورد ميزان بارش و بررسي تغييرات زماني- مكاني از داده‌هاي محصول بارش 3B42 ماهواره TRMM براي دوره آماري 2001 تا2010 ميلادي با شبكه‌هاي 25 /0 درجه (تفكيك مكاني) در استان خراسان رضوي استفاده شد. جهت برازش داده‌ها، پلاتي از داده‌هاي ماهواره با نقشه استان و با 40 شبكه تهيه شد، بطوريكه هر شبكه تلفيقي از ايستگاه‌هاي همديد، باران‌سنجي و داده‌هاي ماهواره است. دردوره آماري ده ساله، سال2001، 2004 و 2008 ميلادي به ترتيب به عنوان سال‌هاي شاخص با بارش متوسط، پر بارش و كم بارش انتخاب شدند. پهنه‌بندي نقشه‌ها به روش زمين آمار و در محيط GIS ترسيم شد. مقايسه داده‌هاي روزانه نشان داد ايستگاه‌هاي باران‌سنجي تخمين بيشتري نسبت به داده‌هاي ماهواره راداري TRMM داشته و اين تخمين در روزهاي مربوط به ماه‌هاي آذر و آبان بيشتر از ساير ماه‌ها بوده است. ولي از نقطه نظر توزيع زماني در اكثر مواقع، مقادير ثبت شده ايستگاه‌هاي زميني نسبت به داده‌هاي ماهواره‌اي، تخمين بالاتري را نشان داد. در بررسي داده‌هاي ماهانه، مشخص گرديد كه اطلاعات حاصل از ماهواره با داده‌هاي زميني در توزيع زماني و مكاني، هم‌خواني زيادي به ويژه در ماه‌هاي پر بارش استان، مانند ماه‌هاي آذر، اسفند و فروردين داشته است. در بررسي فصلي نيز مشخص شد كه هم‌خواني معناداري بين داده‌هاي حاصل از ماهواره TRMM با داده‌هاي زميني به خصوص در فصول پاييز و زمستان وجود دارد. لازم به توضيح است حتي در فصول كم‌بارش، كه ايستگاه‌هاي زميني هيچ داده‌اي را ثبت نكرده‌اند، ماهواره TRMM مقادير قابل توجهي از بارش را در برخي ارتفاعات هم‌چون هزارمسجد و بينالود ثبت نموده است.

Rain is one of the most crucial elements in any climates. Knowing the methods of estimating rainfall can have be a very important role in understanding and predicting climate system. The old ways of measuring precipitation, is usually based on climatology stations, synoptic and rain gauge. In the recent years, new methods, based on the technology of measuring, have been used by specialists, to measure the precise amount of rainfall and other climatic factors through satellites and meteorological radars (Robinso and Kulielt, 2000) .TRMM is the first satellite that can measure the precipitation rate and distribution, using a combination of microwave and radar sensors. In studies such as Sharma (2003) and Prakash and Gairola (2013) in India, and Zang et al. (2011) in China, analysis has shown, a high correlation between satellite data and ground. In this study also, for the Spatial-Temporal evaluation of rainfall data from TRMM satellite radar was used, and was compared Satellite data of climate stations, in Khorasan Razavi Province.