كاربست برنامه ريزي فرهنگي در شهر جديد هشتگرد

احداث شهرهاي جديد از گزينه‌هاي مقابله با مشكلات شهرنشيني شتابان است كه در پي روند رو به رشد افزايش جمعيت شهرنشين همواره مورد توجه برنامه‌ريزان شهري بوده است. رشد سريع اين شهرها و تأكيد برنامه‌ريزان شهري تنها بر بُعد اقتصادي سبب گرديد كه اين توسعه‌ها به حوزه‌هايي خوابگاهي بدل شوند كه با وجود گذشت زماني هرچند كوتاه، با مشكلاتي، از جمله نابرابري اجتماعي و معضلات فرهنگي مواجه شوند. اين در حالي است كه فرهنگ يكي از ابعاد پايداري است و فراموشي آن در برنامه‌ريزي مانعي جدي در دستيابي به توسعة پايدار به‌شمار مي‌رود. اين پژوهش به دنبال ايجاد ارتباط ميان برنامه‌ريزي شهري و برنامه‌ريزي فرهنگي در شهرهاي جديد ايران به طور عام و سپس در شهر جديد هشتگرد به طور خاص، از طريق استخراج ابعاد، مؤلفه‌ها، و شاخص‌هايي است كه با آن‌ها بتوان برنامه‌ريزي فرهنگي را در قلمرو شهرها، مخصوصاً شهرهاي جديد ايران، ارزيابي كرد. بر اساس تحقيقات صورت‌گرفته با روش تحليل محتوا، ابعاد پرتكرار برنامه‌ريزي فرهنگي، كه در شهرهاي جديد قابليت سنجش و ارزيابي دارند، به اين شرح هستند: پايداري فرهنگي به منزلة بُعدي پرتكرار در برنامه‌ريزي فرهنگي در خارج و داخل كشور جمهوري اسلامي ايران، سرزندگي و تنوع فرهنگي به مثابة ابعاد پرتكرار در برنامه‌ريزي فرهنگي خارج از كشور، هويت و شخصيت كه بعدي است مشابه و پرتكرار در برنامه‌ريزي فرهنگي در خارج و داخل كشور جمهوري اسلامي ايران، و عدالت كه يكي از ابعاد برنامه‌ريزي فرهنگي در كشور جمهوري اسلامي ايران است. در اين راستا ضرايب اهميت هريك از سطوح در سطح بالاتر از طريق پرسش‌نامة متخصصان به روش وزن‌دهي نوساني محاسبه و وزن هريك از شاخص‌ها تعيين شد. بر اساس وزني كه از پرسش‌نامة متخصصان به دست آمد، از ميان ابعاد برنامه‌ريزي فرهنگي، پايداري فرهنگي، هويت و شخصيت فرهنگي به ترتيب با وزن 261/0 و 232/0 بيشترين اهميت را در برنامه‌ريزي فرهنگي در شهرهاي جديد ايران دارند. بر اساس نتايج حاصل از ارزيابي ابعاد برنامه‌ريزي فرهنگي در شهر جديد هشتگرد، قسمت‌هاي مركزي شهر نسبت به نواحي شرقي و غربي شهر، به لحاظ فرهنگي، وضعيت مناسب‌تري دارند و در قسمت‌هاي شرقي و غربي شهر، به منظور بهبود وضعيت فرهنگي، بايد راهبردهايي را به منظور بهبود ابعادي چون پايداري فرهنگي، عدالت، تنوع و سرزندگي فرهنگي، از قبيل ايجاد خدمات و كاربري‌هاي متناسب با جمعيت رو به رشد، توزيع عادلانة خدمات، استقرار كاربري‌هاي متنوع و پاسخ‌گوي همة اقشار و گروه‌هاي سني و جنسي، ارتقاي هويت شهر و ارتقاي فعاليت‌هاي فرهنگي، و افزايش سهم و بهبود وضعيت حمل‌ونقل همگاني اتخاذ كرد.