تبيين نقش و كاركرد ساخت‌واژه‌ها در ترجمه خطبه‌هاي نهج‌البلاغه

A Study of the Roles and Function of Morphemes Structure in the Translations of Nahj ul-Balaghah

اگر ترجمه و برداشت معنا از متن را به مثابه فرآيندي سلسله­ وار در نظر گرفته شود، شناخت و تحليل معناي واژگاني متن به ­عنوان گام نخست در اين حوزه شناخته مي­شود. در اين مرحله، متناسب با نوع و غناي امكانات زباني، تغيير و تحولاتي كه در ساختار واژگان به وقوع مي­ پيوندد، بر پويايي و در عين­ حال كارايي زبان صحّه مي­گذارد. اين تغييرات ساختاري موجود در بين واژگان يك زبان، نويدبخش توليد معاني متنوعي است كه افزون بر اينكه در رشد زبان تأثير مثبت مي­گذارد، راه گشاي چالش­ هاي پرشماري است كه صاحبان يك زبان در فرآيند بيان تأملات و افكار خود با آن مواجه هستند. در اين ميان، شناخت تأثير تغييرات ساختاري واژگان بر دامنۀ معنايي آن و در نتيجه فهم معناي دقيق متن، مسئله ­اي است كه از ضروريات فن ترجمه به ­شمار مي­رود. در اين جستار تلاش شده تا با واكاوي برخي از مؤلفه ­هاي ساختاري واژگان خطبه­ هاي نهج ­البلاغه به تغييرات معنايي حاصل از اين مولفه‌ها پرداخته شود. تحليل پنج ترجمه فارسي از اين خطبه­ ها، حاكي از آن است كه در برخي موارد، به دليل ناديده­ گرفتن چنين تغييراتي از سوي مترجمان، شاهد برابر نهادهاي غيردقيق و نادرست در ترجمه ­هاي نهج ­البلاغه هستيم.

Given translation and receiving meaning from a text as a systematic course, understanding and analyzing the meaning of its words would be known as the first stage in the field. In the stage, the changes occurred in words` structure would signify language dynamic state and, at the same time, its applicability appropriately. Current structure changes of the words of a language would produce various meanings leading to development of language and countless challenges of it in expressing one`s thought and ideas. Such being the case, a knowledge of impacts of the changes in its meaning domain and, consequently, perceiving exact meaning of the text would be taken as necessary in translation. In the paper, it has been intended to analyze some structural components of the words in the sermons of Nahj ul-Balaghah and to study the semantic changes of the components. As analysis of five translations of Nahj ul-Balaghah show, in some cases, the translators` lack of attention to the changes has led to incorrect translations.