تحليل داده‌هاي طولي چند مركزي با استفاده از مدل چند سطحي براي بررسي ارتباط بين برنامه نوبت‌كاري و شاخص توده‌ بدني در كاركنان شركت‌هاي فولاد مباركه و پلي‌اكريل اصفهان

Analysis of Multi-center Longitudinal Data Using Multilevel Model for Assessing the Relationship between Work Schedule and Body Mass Index Among Staff of Mobarakeh Steel and Polyacryl Companies

مقدمه و اهداف: امروزه نوبت كاري در طولاني مدت ميتواند عامل تهديدي در محيط كاري براي سلامت و ايمني افراد محسوب شود. هدف از انجام اين پژوهش، بررسي اثر برنامه نوبتكاري بر شاخص توده بدني در طول دوره زماني مشخصي با استفاده از مدل چند سطحي بود. روش كار: داده هاي اين مطالعه طولي مربوط به اطلاعات ساليانه نمونه اي از كاركنان است، كه در طول سالهاي 89- 1386 در دو شركت فولاد مباركه و پلي‌اكريل اصفهان مورد پيگيري قرار گرفتند. برنامه نوبت كاري شامل دو گروه روزكار و نوبت كار چرخشي بود. براي تحليل داده ها و بررسي اثر متغير نوبت كاري بر شاخص توده بدني با تعديل اثر متغيرهاي وضعيت تأهل، سابقه‌ي كار، سن، شركت و سطح تحصيلات از مدل رگرسيون چند سطحي استفاده شد. يافته‌ها: در اين مطالعه از ميان 1368 كاركنان شركتكننده، 42/3 درصد (578 نفر) روزكار و 57/7 درصد (790 نفر) نوبتكار چرخشي بودند. ميانگين (± انحراف معيار) سن افراد به ترتيب در دو گروه روزكار و نوبتكار چرخشي 8/66±33/07 و 8/07±33/31 سال بود. پس از كنترل عوامل مخدوشگر در مدل سلسله مراتبي دو سطحي، برنامه نوبت كاري تأثير آماري معني‌داري بر شاخص توده بدني نداشت (0/837=p). حدود 90 درصد از تغييرات كل، مربوط به كاركنان بود. نتيجه‌گيري: با توجه به اينكه در اين پژوهش، رابطه‌ي آماري معني‌داري بين برنامه نوبت كاري و شاخص توده بدني مشاهده نشد، بنابراين انجام يك مطالعه مشابه ديگر در دوره زماني طولاني‌تر (بيش از 4 سال) و با در نظر گرفتن متغيرهاي مخدوشگر بيش‌تر براي بررسي دقيق‌تر اين ارتباط پيشنهاد مي‌شود

Background and Objectives: Shift work could threaten health in the long term. The present research aimed to assess the association between shift work and body mass index (BMI) using the multilevel (hierarchical) model during a particular period of time. Methods: The data of this longitudinal study were collected from a sample of Esfahan’s Mobarakeh steel and Polyacryl companies personnel during 2008 to 2011. Shift work schedule included day work and rotational shift work. The multilevel regression model was utilized for analysing the data and assessing the effect of shift work on BMI by controlling confounding variables including marital status, work expectation, age, company, and educational level. Results: In this study, of 1368 workers, 42.3% (n=578) and 57.7% (n=790) were day workers and rotating shift workers, respectively. The mean (±SD) age of the day workers and rotating shift workers was 33.07 (±8.66) years and 33.31 (±8.70) years, respectively. After adjusting for confounding variables in a two-level hierarchical model, the association between shift work and BMI was not statistically significant (P=0.837). About 90% of total variation was related to personnel. Conclusion: According to the results of the present study, no statistically significant relationship was found between shift work schedule and BMI. Thus, other similar studies with a longer follow up period (more than four years) and controlling more confounder factors are necessary to evaluate the relationship between shift work and BMI more accurately.