تحليل آرايه‌هاي بديع در خطبه غراء از منظر سبك‌شناسي آماري

An Analysis of Figures of Speech in the Sermon of Gharra` As May Be Viewed in Statistical Stylistics

سبك‌شناسي آماري، پژوهشگر را در تشخيص و تمييز سبك­ هاي مختلف ياري مي­كند. شيوه پژوهش در سبك‌شناسي آماري بر اساس معيار كمّي است كه محقق بايد مؤلفه‌هاي اين بخش را بر اساس داده‌هاي آماري تحليل و تجزيه نمايد. در اين مقاله با رويكرد توصيفي و تحليلي و آماري، خطبه غرّاء مورد تحليل و پژوهش سبك‌شناسي قرار مي‌گيرد. بررسي انجام يافته نشانگر آن است كه از ميان آرايه‌هاي لفظي، سجع متوازي و موازنه به شكل مساوي بيشترين كاربرد را در خطبه مورد پژوهش دارند. سجع و موازنه با توجه به موسيقي‌اي كه ايجاد مي‌كنند، ذهن خواننده را براي پذيرش معنا آماده مي‌سازند، از بين آرايه‌هاي معنوي نيز تضاد بيشترين كاربرد را داشته است. دليل كاربرد تضاد توجه نمودن به دلالت التزام و تداعي معاني و فهم بهتر متون در ذهن خواننده است. به نظر مي‌رسد مهمترين هدف امام علي(ع) از كاربرد آرايه‌هاي مذكور، جلب توجه و اهتمام مخاطب براي درك بهتر متن باشد. استفاده زياد و متناوب حضرت از آرايه‌هاي متنوع بديعي، اين خطبه را به نزد اهل ادب و فن در جايگاه ادبي ويژه‌اي قرار داده است.

Statistical stylistics helps researchers to decide and distinguish different styles. Research method of statistical style is based on quantitative norms and researchers should analyze the components on statistical data. In the paper, with a descriptive, analytical and statistical method, the sermon Gharra` is studies stylistically. As described in the paper, among figures of speech, balanced rhyme and symmetrical rhyme have been used in the sermon equally and more than other figures. Rhyme and parallelism, regarding their music, prepare the readers` mind to perceive the meaning; and among non-verbal figures, the figure of oxymoron has been used mostly. This figure helps the readers to pay attention to requisite denotation, remember the meanings and, consequently, perceive the meaning of the text well. As it seems, Imam`s purpose in using such figures lies in attracting the addressees` attentions to understand the speech better. Such a usage of the figures of speech in this sermon has put in a particular literature position for those learned in the field.