مقايسه دو مكتب عرفان اسلامي ابن‌عربي و عرفان قبالاي نبوي ابوالعافيه از طريق تحليل نظام ارزش عددي حروف تهجي

هدف از اين پژوهش امكان‌سنجي تأثير و تأثر و مقايسه دو مكتب عرفاني «ابن‌عربي» و «قبالاي نبوي» ابوالعافيه از طريق مطالعه اسرار حروف در اين دو مكتب با توجه به خاستگاه جغرافيايي مشترك آنها، يعني اندلس در عصر شكوفايي نهضت ترجمه، است. اين تحقيق از طريق بررسي مستندات تاريخي (روش برون‌متني) و همچنين تحليل كيفي آثار مكتوب به‌جا‌مانده از اين دو سنت عرفاني (روش درون‌متني) دنبال مي‌شود. بدين‌منظور با مقايسه دو نمودار، وجوه تشابه و تمايز اين دو نظريه را مي‌كاود؛ يكي برگرفته از عرفان قباله، تحت عنوان «درخت زندگي» كه واحد ازلي را به ده سفيرا تقسيم مي‌كند، 22 حرف الفباي عبري را به منزله پل‌هايي ميان سفيراها نشان مي‌دهد و از 32 راه حكمت بحث مي‌كند؛ و ديگري عرضه الگوي برساخته و مقتبس از نظريات ابن‌عربي در كتاب شجرة الكون. كفه فرضيه استقلال مكتب ابن‌عربي از قباله بر ساير فرضيات سنگيني دارد؛ يعني با وجود تبادلات فرهنگي ميان اديان ابراهيمي و ارتباطات دوسويه ميان قباله و تصوف اسلامي در شرق جهان اسلام (اندلس) و غرب آن (بغداد) پيش از دوران ابن‌عربي، ويژگي شخصيتي منحصر به فرد ابن‌عربي به گونه‌اي شكل گرفته است كه علي‌رغم امكان دسترسي به متون و آشنايي با ديدگاه‌هاي گوناگون بزرگان ملل و نحل، كمتر از آنها تأثير ‌پذيرفته و به دليل اصالت و استقلال رأي، بيشتر بر ديگران تأثيرگذار بوده است.

This paper aims at studying the feasibility of the affect and the affected and comparing two mystical schools including "Ibn Arabi" and "prophetic Kabbala" by studying the secrets of the letters in these two schools According to their common geographical origin namely Andalusia in the flourishing era of translation movement. This paper addresses this subject by studying historical documentation (out-texual method) as well as qualitative analysis of surviving written works of these two mystical tradition (intertextual method). The paper studies the similarities and differences of these two theories. One of them is rooted from Kabbala named “Tree of Life” that divides the eternal units to ten Saphirot, and shows 22 letters of the Hebrew language as bridges among Saphirot and suggested 32 ways of wisdom. Another one is based on and adopted from Ibn Arabi’s ideas in his book “Shajar al-Koun”. Ibn Arabi's unique characteristic traits are in the way that was less influenced from others despite access to texts and familiarity with the great diversity of views of religions and denominations and had more effects on others because of originality and independence of thought.