سرودي انجيلي در باب انگاره مانويِ «سه روز بزرگ» با رويكردي به خاستگاه و ماهيت سروده‌هاي مانوي بر اساس دست‌نويس‌هاي تورفان در مجموعه برلين

در اين تحقيق، كه براي نخستين بار مطرح مي‌شود، برخي دست‌نويس‌هاي مانوي تورفان كه در مجموعه برلين نگهداري مي‌شود و عنوان «سروده‌هاي انجيلي» دارد، معرفي مي‌شود. اين سرودها كه تصنيفاتي از ايرانيانِ پارتي‌زبان در خراسان و ماوراءالنهر است و مهم‌ترين مطالب آنها در باب «اسطوره آفرينش مانوي» است، در نظم ابجدي و الفبايي تأليف شده‌ است. مقاله به پيشينه كاربرد سرودهاي مذهبي پيش از عصر ماني و به چگونگي شكل‌گيري چنين سروده‌هايي نزد ماني و مانويان مي‌پردازد و مي‌كوشد نشان دهد كه چرا عنوان «انجيلي» براي اين متون برگزيده شده؛ و آيا اين سروده‌ها همان مفاهيم و بن‌مايه‌هايي را بيان مي‌كند كه انجيل ماني نياز داشت؟ مي‌كوشيم در اينجا نشان دهيم كه ماني تا چه حدّ مي‌توانست تحت تأثير سبك زبور داوود و سرودهاي ابن‌ديصان باشد. در اينجا همه قطعات سروده‌هاي انجيلي معرفي و مهم‌ترين مطالب آنها تفسير شده‌ است. افزون بر اين، تشخيص هويت يكي از قطعات مانوي تورفان و تاكنون منتشرنشده در اين مقاله ثابت مي‌كند كه ميان ايرانيان مانوي ترانه‌اي از انجيل زنده ماني نيز وجود داشته كه در مانستان‌هاي مانوي در آسياي مركزي سروده مي‌شده است. در اين مقاله، دو قطعه دست‌نويس مانوي بازيافته از تورفان چين را قرائت و بازسازي كرديم تا نمونه‌اي از سروده‌هاي انجيلي را عرضه كنيم.

In this new study presenting for the first time some of the Manichaean Manuscript fragments which are preserved in the Berlin collection entitled Ewangelyōnīg bāšāhān, ‘Ewangelyōnīg Hymns’ or the ‘Hymns of the Gospel’ introduce. These hymns that are composed by Parthian-speaker writers in Khorasan and Transoxania and their most important topic is about the “myth of the Manichaean Creation” are composed in the abecedarian and alphabetic order respectively. The article deals with the background of the hymns before Mani and the forming of them before him as well the Manichaeans. The present article tries to show why these texts are called Ewangelyōnīg, in addition, to answer whether the hymns show the same ‘concepts and motifs’ that Mani’s Gospel needed. Here we attempt to show to what extent Mani could have been influenced by Psalms of David and by Bardesanes’ style of hymnology. Additionally, Identification of one of the hitherto-unpublished Turfan Manichaean fragment in this article proves that there was a melody of Mani’s Living Gospel that it sung in the Manichaean church of Central Asia. Here, we have read and reconstructed two Manichaean Turfan manuscript fragments to represent an example of a “Hymn of the Gospel”.