پديد آورندگان :
مظاهري طهراني، بهاره فاقد وابستگي , مصلايي پور، عباس دانشگاه امام صادق , ايزدي، مهدي دانشگاه امام صادق
كليدواژه :
قرآن , حكمت در قول و فعل خداوند , تفسير علمي , طبيعت , آيات علمي صريح و غير صريح
چكيده فارسي :
در بيش از ده درصد از آيات قرآن كريم به انواع مختلفي از پديده‌هاي طبيعي و برخي از ويژگي‌هاي آن‌ها اشاره شده است. اين امر، لزوم اهتمام ويژه به شناخت آيه‌هاي علمي قرآن، انواع و گونه‌هاي آن‌ها و نيز مباني استنباط و برداشت علمي از اين آيات را نشان مي‌دهد. با بررسي آيات قرآن كريم ملاحظه مي‌شود كه اشاره به پديده‌هاي طبيعي، به گونه‌هاي مختلف و در سبك‌هاي متفاوتي آمده است. در برخي آيات علمي، خداوند متعال به صراحت به بيان پديده‌هاي طبيعي پرداخته و انسان‌ها را به مشاهده و انديشه‌ورزي در آن‌ها دعوت مي‌نمايد.
در مقابل در آياتي متعدد نيز به سبك‌ها و شيوه‌هاي گوناگون، اشاراتي غير صريح به انواعي از پديده‌هاي طبيعي شده است. يافته‌هاي اين پژوهش كه با روش توصيفي ـ تحليلي و بر اساس منابع كتابخانه‌اي انجام شده است، حاكي از آن است كه علاوه بر اينكه در آيات علمي صريح قرآن به طيف وسيعي از پديده‌هاي طبيعي به طور مستقيم اشاره شده، موارد متعددي از ويژگي‌هاي پديده‌هاي طبيعي نيز در آيات علمي غير صريح بيان شده است. از جملۀ اين آيات مي‌توان به آيات قصص، آيات قسم، آيات مثل و تشبيه، آيات مربوط به وقايع آستانۀ قيامت، آيات توصيفگر پديده‌هاي فرامادي و آيات‌الاحكام اشاره كرد. اما براي هر گونه برداشت و استنباط علمي صحيح و مستدل از آيات علمي صريح و غير صريح قرآن، علاوه بر مباني عام تفسيري، توجه به مباني ويژه‌اي برگرفته از قرآن و اصول عقلايي محاوره ضروري است. اين پژوهش نشان مي‌دهد كه مهم‌ترين مباني اثرگذار در استنباط از آيات علمي عبارت‌اند از: عدم راهيابي باطل به قرآن و به عبارتي به حق بودن و واقع‌نمايي آيات قرآن،
قرينۀ متصل غير لفظي بودن علم قطعي براي كلام الهي، حكمت‌آميز بودن قول و فعل الهي و در نهايت ضرورت وجود اسباب در اداره و انجام امور توسط خداوند.
چكيده لاتين :
More than 10 percent of the holy Quran verses have implied to the different natural phenomena and some of their features. This matter results the special notice to know these scientific verses of the holy Quran and their types and also the bases of the inference and scientific reasoning from these verses. With the examination of the verses of the holy Quran, it reveals that mentioning these natural phenomena in the holy Quran is in the different types and styles. In some scientific verses, God Almighty has explicitly stated these natural phenomena and asked human being to think and be aware of them. In contrast, several other verses of the Quran have implicitly implied some types of the natural phenomena in the different styles and methods. Findings of this research which has been adopted based on the descriptive- analytic method show that in addition to the explicit verses of the holy Quran which have directly indicated the natural phenomena, several cases of the features of the natural phenomena have been expressed by the several implicit scientific verses. Of these implicit scientific verses, it can be implied the verses of Qisas (stories) in the Quran, the verses of oaths, the verses of the Simile and Mathal (Pl. amthal, usually a proverb, but also a maxim, adage, or aphorism), the verses of the happenings at the Doomsday time, the verses describe the psychic phenomena and the Qur’anic verses related to rulings (Ayat al-ahkam). But for any true and scientific conclusion and inference perceived from the scientific explicit and implicit verses of the noble Quran, additionally to the general principles of the exegesis, it is necessary to be considered the specific bases originated from the holy Quran and intellectual dialogue principles. This paper shows that the effective basics in inferring from the scientific verses are: no path for falsehood (batil) in the Quran and in other statement, the verses of the holy Quran being right and authentic and showing real, non-verbal accompanying qarineh (indication), absolute and certain knowledge for God’s words and act of wisdom (hikmah) and at the end, it is necessary the existence of causes for the managing and running affairs by God.
