تحليل اثرات خشكسالي بر توليد گندم و مهاجرت روستايي استان همدان

خشكسالي يكي از مهم­ترين مخاطرات طبيعي است كه بر حسب شدت آن، اثرات متفاوتي بر زندگي و معيشت گروه­ هاي انساني دارد. در اين مطالعه به تحليل و بررسي اثرات خشكسالي بر محصول گندم ديم و مهاجرت روستاييان در استان همدان پرداخته شده است. به منظور مطالعه و تحليل خشكسالي در دهه هشتاد (90-1380) از روش spi استفاده گرديد. با توجه به اين شاخص، خشكسالي‌هاي شديد بيشتر در دشت­ هاي شمالي و مركزي استان رخ داده است. در فصل بهار در اكثر مناطق استان خشكسالي متوسط ديده مي­شود؛ در زمستان نيز كه فصل ريزش­هاي جوي منطقه محسوب مي­گردد، در مناطق مركزي و شمالي استان خشكسالي متوسط تا شديد ديده مي­شود. در بررسي اثرات خشكسالي­ ها درعملكرد محصول گندم ديم در سطح هشت شهرستان استان همدان، خشكسالي فصل پاييز و بهار (زمان ريزش بارش مؤثر در كشاورزي) بيشترين تأثير منفي را بر عملكرد گندم ديم دارد. مطالعه اثرات خشكسالي و عملكرد گندم بر مهاجرت­هاي روستايي نشان مي­دهد در 40 درصد مهاجرت­هاي روستايي بين سال­هاي 85-1380 خشكسالي و پايين بودن عملكرد گندم نقش داشته است. نتايج تحليل رگرسيون نيز حاكي از آن هستند كه متغير خشكسالي بيشترين تأثير(0/64) را بر روي مهاجرت­ها (روستا به شهر) در اين استان داشته است. ميزان ضريب همبستگي مهاجرت با عملكرد گندم كمتر از شاخص خشكسالي است يعني عامل خشكسالي علاوه بر پايين آوردن عملكرد محصول گندم منجر به بروز مواردي از جمله كاهش شديد سفره­ هاي آب­ هاي زير زميني و خشكي چشمه­ ها در منطقه گشته كه تمامي آنها موجب مهاجرت روستايي شده است.