تحليل ساختاري شاخص‌‌هاي توسعه‌ي پايدار روستايي مورد: دهستان‌هاي شهرستان صومعه‌سرا

نخستين گام در ارزيابي نابرابري­ هاي فضايي روستايي، شناخت دقيق ادبيات اين حوزه و به تبع آن، تبيين و تحليل شاخص‌هاي توسعه‌ي پايدار روستايي است. در اين راستا پژوهش حاضر به مطالعه‌ي دهستان‌هاي شهرستان صومعه‌سرا پرداخته است. با توجه به ماهيت موضوع، پژوهش از نوع توصيفي و تحليلي و از گونه‌ي تكاملي (توسعه‌اي) است. جامعه‌ي آماري، دهستان‌هاي شهرستان صومعه‌سرا و حجم نمونه شامل 20 تن از خبرگان، يعني متخصصان و مسئولان اجرايي در حوزه‌هاي توسعه‌ي پايدار روستايي هستند. ابتدا به منظور اعتبارسنجي، شاخص‌هاي برداشت شده از مطالعات كتابخانه‌اي، بر اساس ابعاد توسعه‌ي پايدار روستايي مطابق طيف ليكرت، در قالب 15 معيار و 144 زير معيار، مورد سنجش خبرگان قرار گرفته است. در ادامه به منظور توصيف و تحليل شاخص‌هايي كه بيشترين تأثيرگذاري و تأثيرپذيري را دارند، از روش تحليل ساختاري استفاده شد. اين روش براي تحليل روابط ميان متغيرها به‌ويژه در سيستم‌هاي گسترده با ابعاد متعدد به‌كار مي‌رود و يكي از روش‌هاي پركاربرد در حوزه‌ي آينده‌پژوهي است. نتايج نشان مي‌دهد كه متغيرهاي «ريسك»، «ميزان سرمايه‌گذاري دولت در امور زيربنايي» و «اعتبارات تخصيص يافته به فصل عمران و نوسازي روستا» هستند. اين متغيرها ظرفيت بسيار بالايي جهت تبديل شدن به بازيگران كليدي سيستم را دارند و ماهيت ناپايدارشان، نقطه‌ي انفصال سيستم است. متغيرهاي «هدف»، «(كنترل) روند مهاجرت‌ها»، «ميزان اميد به زندگي» و «درآمد حاصل از مشاغل پايدار» است. اين متغيرها، بيش از اينكه تأثيرگذار باشند، تأثيرپذيرند و نتايج تكامل سيستم هستند. ميزان اميد به زندگي در روستاهاي شهرستان علاوه بر جهان‌بيني، باورها و تجربيات فردي و اجتماعي، وابسته به امكانات و خدمات در دسترس روستائيان نيز است. عواملي كه اميد به زندگي روستائيان، به ويژه جوانان را تحت تأثير قرار مي‌دهد، دغدغه‌هايي چون امنيت و پايداريِ اشتغال و دسترسي به كيفيت بالاي امكانات و خدمات مدرن است. مسئله‌ي مهاجرت نيز در ارتباط مستقيم با شاخص اميد به زندگي قرار مي‌گيرد.