تحليل زيبا شناختي نقوش تزئيني سر در كاروانسراي گنجعلي خان

Aesthetic Analysis of Decorative Motifs in Ganjalikhan Caravansary

ارزشمند ترين بناي دوره صفويه در كرمان مجموعه گنجعلي خان است. اين مجموعه را مي توان موزه هنر عصر صفويه در كرمان دانست. سر در كاروانسراي گنجعلي خان در ميان اين مجموعه ي ارزشمند همچون نگيني زيبا مي درخشد. چرا كه كاشي كاري اين سردر شامل تزئينات متنوعي از جمله انواع نقوش هندسي، گياهي، انساني و نقش هاي نماديني مي باشد كه همنواختي زيبايي را ازجهت معنايي و بصري ايجاد كرده است. در نتيجه ي تحقيقات توصيفي- تحليلي به عمل آمده در اين پژوهش اين مهم استنباط مي شود كه هنرمندان بناي اين سردر، با در كنار هم قرار دادن كتيبه ها و اشكال تصويري گوناگون بسيار زيبا و با تنوع فوق العاده شان كه هركدام از آنها تداعي گر معنايي خاص هستند توانستند تركيبي تازه و بسيار جذاب پديد آورند كه علاوه بر زيبايي شناختي در روح و انديشه بيننده رسوخ كند و ذهن مخاطب را به وراي معناي ظاهري سوق دهند، معنايي كه نشان از حركت دارد، يعني حركت از عالم محدود دنيايي به عالم معنايي ملكوتي. نوشتار حاضر كه به گونه توصيفي تحليلي تنظيم شده است، بيشتر با تكيه بر پژوهش هاي ميداني و به صورت استنتاجي انجام شده است. زيبايي شناسي، همنواختي معنايي، سردر كاروانسراي گنجعلي خان، كتيبه، نقوش نمادين، نقوش هندسي

Ganjali khan caravansary is the most invaluable structure in Safavid era. This complex can be considered as an art museum of Safavid era in Kerman. Façade of Ganjali khan caravansary shines as a pearl in this invaluable complex because of the tiling applied in the façade, including different decorations such as geometric, vegetative, human and symbolic motifs which has brought about a beautiful coordination visually and semantically. Due to analytic-descriptive results obtained from this study, it is followed that artists of façade structure could create a new and attractive composition by putting together different beautiful pictorial shapes and inscriptions all of which suggests a certain meaning. In addition to aesthetics, they attract soul and thought of the spectator and they lead spectator’s mind beyond apparent meaning. This meaning shows movement i.e. moving from material world to eternal one. The present article has been adjusted analytically and descriptively with focus on field studies and it has done inferentially