شناسايي اثر تغيير اقليم بر پديده‌هاي حدي دما در استان خراسان‌رضوي مطالعه موردي : 2015-1990

Detecting the effect of climate change on extreme temperature events in Khorasan Razavi province Case study : 1990-2015

مسئله تغيير اقليم هميشه به عنوان يكي از مسائل مهم در مطالعات علمي شناخته مي­شود و به همين دليل محققان بسياري در زمينه علل و ماهيت آن تحقيق كرده­اند. اغلب عوامل تاثير گذار اقليمي مربوط به رخدادهاي حدي هواشناسي است، كه در اين ميان پارامتر درجه حرارت از جمله مهمترين پارامترها جهت تبيين و شناخت تغيير اقليم مي­باشد. در اين مطالعه به بررسي و ارزيابي دماهاي حدي به عنوان شاخصي براي آشكارسازي تغيير اقليم در استان خراسان رضوي پرداخته شد. بدين منظور 15 شاخص حدي دما جهت بررسي تغييرات حدي محاسبه شد. داده ­هاي مورد نياز جهت محاسبه اين شاخص­ها شامل داده­ هاي روزانه حداكثر و حداقل دما بودند كه از 9 ايستگاه سينوپتيك فعال در سطح استان طي بازه زماني سالهاي 2015-1990 برداشت شدند. پس از بررسي صحت و همگني داده­ها، شاخص هاي مذكور محاسبه شدند و به منظور بررسي معناداري روند از آزمون ناپارامتريك من-كندال در اين مطالعه استفاده شد. نتايج اين مطالعه نشان داد كه ميانگين سالانه دماي حداكثر و حداقل روزانه در سطح استان در حال افزايش مي­باشد كه شيب افزايش در دماي حداكثر نسبت به دماي حداقل بزرگتر مي­باشد. نتايج بررسي روندها نيز مشخص نمود كه به طور كلي شاخص­هاي حدي گرم داراي روند افزايشي و شاخص­هاي سرد داراي روند كاهشي در منطقه مي­باشند. اين در حالي است كه در بين شاخص­هاي سرد تنها دو شاخص شب­هاي سرد(TN10P) و روزهاي سرد(TX10P) داراي روند نزولي معنادار و در بين شاخص­هاي گرم، 5 شاخص روزهاي تابستاني(SU25)، شب­هاي حاره­اي(TR20)، گرمترين شب­ها(TNx)، شب­هاي گرم(TN90P) و روزهاي گرم(TX90P) داراي روند صعودي معنادار در اكثريت ايستگاه­هاي مورد مطالعه بودند. به طوركلي نتايج اين مطالعه حاكي از افزايش دما در سطح استان بود كه افزايش بروز پديده­ هاي حدي به خصوص پديده­ هاي حدي گرم در طي 20 سال گذشته گوياي وقوع تغيير اقليم در سطح منطقه مي­باشد.

In recent years, there is an increasing concern in weather and climate extremes, since they may cause serious disasters to human society and nature and seem to more sensitive to climate change than the mean value. The rise in greenhouse gas emissions arising from increased industrialization and urbanization has, in recent years, contributed significantly to global warming. This global warming leads to the change of climatic extreme index and increases the intensity and frequency of occurrence of extreme climate events. Extreme events are relatively rare, unpredictable and often brief but they are highly destructive. Many studies show that climate extremes cause significant damage to crop growth and final yields, and the various frequencies and intensities of extreme events result in differing degrees of soil erosion and flooding. Climate variability is largely influenced by temperature change, which is particularly important through its role in the global climate system and energy cycles. Analyses of observed temperature in many regions of the world have already shown some important changes in the extremes. To predict future change in extremes understanding the recent past is essential. The objective of this study was to investigate the spatial and temporal distribution of temperature extremes in Khorasan Razavi province during 1990–2015 based on 15 climate indices proposed by the Expert Team on Climate Change Detection and Indices and to detect the effect of climate change