بررسي انسان شناختي فضاي مياني در مسكن سنتي و معاصر شهر شيراز

مسكن از جمله ابتدايي‌ترين و با اهميت‌ترين نيازهاي انسان است كه مي‌بايست مأمني براي آرامش و آسايش ساكنين، فراتر از صرفاً يك سرپناه فراهم آورد. امروزه در ايران نگرش كمي نسبت به اين امر مهم، سبب ايجاد بناهايي بدون طرح و برنامه‌ريزي و فاقد اصول لازم طراحي سكونتگاه‌هايي با كيفيت مطلوب و پاسخگو به ابعاد معنوي وجود انسان شده است. از جمله مواردي كه در ساخت خانه‌هاي معاصر، مورد بي‌توجهي واقع شده، نقش و جايگاه فضاي مياني در نواحي مسكوني است. از آنجا كه خانه تصويرگر اصلي عرصه خصوصي انسان‌ها و در تقابل با آن، محيط عمومي فضايي متعلق به همگان است، ضرورت وجود فضاي مياني به عنوان مرز ميان محيط خصوصي و عمومي و در نقش پيونددهنده محيط درون و بيرون خانه آشكار مي‌‌شود. در اين پژوهش در ابتدا به تحقيق پيرامون فضاي مياني پرداخته و در ادامه با مقايسه نقش آن در مسكن سنتي و معاصر ايران به پيامدهاي حذف اين فضا بر روي زندگي انسان‌ها اشاره شده است. نتايج به‌دست‌آمده نشان مي‌دهد كه در معماري خانه‌هاي سنتي ايران، به واسطه تعريف صحيح فضاي مياني پيوستگي فضايي ميان بيرون و درون شكل گرفته است. در خانه‌هاي معاصر اين فضا تعريف مشخصي نداشته و اهميت فضايي، معنايي و كاركردي آن ناديده گرفته شده است. اين رويداد منجر به از بين رفتن عوامل انساني -محيطي همچون امنيت، حس قلمرو، حس تعلق و رضايت ساكنين و همچنين كاهش تعامل اجتماعي ميان همسايگان و ايجاد ناهنجاري‌هاي اجتماعي در اكثر محيط‌هاي مسكوني معاصر شده است.