تأثير نوع رويشگاه بر ويژگي‌هاي خاك و تنوع گياهي در اكوسيستم‌هاي طبيعي دامنه شمالي البرز (مطالعه موردي: حوزه واز)

The Effect of the Habitat Type on Soil and Plant Diversity Properties in Natural Ecosystems in the Northern Alborz Case Study: Vaz Watershed

هدف از اين تحقيق مقايسه شاخص‌هاي مختلف تنوع و غناي گونه‌اي و هم‌چنين برخي ويژگي‌هاي خاك در سه رويشگاه طبيعي جنگل، مرتع و اكوتون بين جنگل و مرتع بود. بنابراين در هر رويشگاه يك جامعه غالب و در منطقه كليدي جوامع، تعداد 8 پلات يك مترمربعي به‌صورت تصادفي مستقر شدند. در هر پلات، درصد تاج پوشش گياهان به تفكيك گونه تخمين زده و هم‌چنين نمونه خاك از عمق حدود 10-0 سانتي‌متري برداشت گرديد. ارزيابي تنوع گونه‌اي با شاخص‌هاي شانون -وينر و سيمپسون و غناي گونه‌اي با شاخص‌هاي مارگالف و منهينيك، با استفاده از نرم‌افزار PAST انجام شد. جهت مقايسه ميانگين ويژگي‌هاي خاك در سه رويشگاه از آناليز واريانس يك‌طرفه استفاده شد. نتايج نشان داد كه ميزان شاخص‌هاي تنوع و غناي گونه‌اي در رويشگاه جنگل كمترين و در رويشگاه اكوتون بيشترين بود. وزن مخصوص ظاهري خاك، درصد شن و مقدار pH در رويشگاه مرتع به‌طور معني‌داري بيشتر از دو رويشگاه ديگر و هم‌چنين درصد رس و درصد كربن آلي خاك در رويشگاه جنگل بيشتر از دو رويشگاه اكوتون و مرتع بود. در ساير پارامترهاي خاكي اختلاف معني‌داري مشاهده نشد. در اين تحقيق اهميت منطقه اكوتون در حفظ تنوع و غناي گونه‌اي بيش از پيش محرز گرديد.

This study aimed to compare plant species diversity indices (diversity and richness) and some physico-chemical properties of soil among forest, ecotone and rangeland habitats. Vegetation sampling was done randomly at each habitat. One dominant community was selected in each habitat and one key area was distinguished in each community and 8×1m2 plots were randomly established in each key area. In each plot, the list of existing plants and cover percentage for each species were determined and soil samples were taken from depths of 0-10 cm. The Shannon-Wiener and Simpson diversity indices and Margalef and Menhinic richness indices were estimated using PAST software. Physical and chemical characteristics of the soil were compared at three sites by analysis of variance (One Way ANOVA). The results showed that the lowest and highest values of all species diversity and richness were occurred in forest and ecotone habitats, respectively. Bulk density, sand and pH value of soil were significantly the highest in the rangeland. The percentage of clay and organic carbon in forest habitat were higher than the two other habitats. This study revealed the importance of ecotone in preserving the diversity and species richness.