ارزيابي صفات جوانه‌زني اسپرس همداني(Hedysarum criniferum Boiss) در شرايط دماي تناوبي و تنش خشكي

valuation of Germination Characteristics for Hedysarum Criniferum Boiss in Alternative Temperature and Drought Stress Conditions

شناسايي پارامترهاي تاثيرگذار بر جوانه‌زني گونه‌هاي با ارزش مرتعي از ضرورت‌هاي برنامه‌هاي اصلاح و احياي مراتع مي‌باشد. اين مطالعه به‌منظور بررسي اثر تنش خشكي فيزيولوژيك ناشي از پلي‌اتيلن‌گليكول و دماي تناوبي بر درصد و سرعت جوانه‌زني گونه اسپرس همداني (Hedysarum criniferum Boiss) به‌عنوان يكي از گياهان بومي و با ارزش مراتع ييلاقي ايران انجام شد. بدين منظور آزمايشي بر پايه فاكتوريل و در قالب طرح كاملاً تصادفي با دو فاكتور (فاكتور اول شامل دو سطح دماي تناوبي (C° 18-20) و (C°24-26) (روز- شب) و فاكتور دوم شامل 4 سطح تنش خشكي (0، 2-، 4- و 6- بار) و سه تكرار صورت پذيرفت. نتايج نشان داد كه تيمارهاي دما و خشكي بر درصد جوانه‌زني و سرعت جوانه‌زني بذر اثر معني‌داري داشتند (alpha=5%) به‌طوري كه مقايسه ميانگين شاخص‌ها نشان داد كه با افزايش ميزان دما و سطح خشكي، درصد جوانه‌زني و سرعت جوانه‌زني اين گونه كاهش يافت. بالاتر بودن درصد جوانه‌زني بذر اين گونه در سطوح مختلف خشكي نسبت به دماي تناوبي C°24-26 نشان مي‌دهد كه اين گونه حساسيت نسبتاً بيشتري به دماي بالا در مقابل تنش خشكي دارد كه مي‌تواند نشان‌دهنده مقاومت به خشكي نسبتاً متوسط اين گونه باشد.

Detection of effective germination factors on valuable rangeland species is essential in rangelands rehabilitation and restoration projects. This study evaluates the effects of physiological drought stress induced by Poly Ethylene Glycol 6000 (PEG) and alternative temperature on germination percentage and germination speed of Hedysarum criniferum Boiss, a valuable native legume in summer highland pastures of Iran. The experiment was conducted as a completely randomized design using factor analysis, including two factors; two alternative temperature levels (18-20 °C and 24-26 °C day-night) and four drought levels (0, -2, -4, and -6 bar) with three replications. According to the results, different levels of drought stress and alternative temperature had significant effects on germination percentage and germination speed of the species seeds (α=5%). The study showed that increasing temperature and drought levels leads to reducing the germination percentage and germination speed of the species. Higher germination percentage of H. criniferum seeds in different drought levels compared to alternative temperature levels of 24-26 °C indicated that this species is more sensitive to higher temperature than high levels of drought condition. Therefore, it could partly be concluded that the H. criniferum is a relatively drought resistance species.