جايگاه عقل و نقل در تفسير قرآن از ديدگاه ابن تيميه و علامه طباطبايي (ره)

The Position of Reason and Tradition in Interpreting the Quran from the View of Ibn Taymiyyah and Allamah Tabatabaii

در اين نوشتار، جايگاه «عقل» و «نقل» در تفسير قرآن، از ديدگاه ابن تيميه وعلامه طباطبايي(ره) بررسي مي شود . اگر در تفسير قرآن، بر عناصري همچون «عقل» و «نقل» تأكيد مي­شود، به خاطر تأكيدي است كه در متن قرآن، به اين دو مؤلفه، در وصول به مقصود قرآن شده است. از ديدگاه علامه، عقل علاوه بر«مفتاح» بودن دين، نسبت به اصل حقيقت دين«مصباح» نيز هست واين به خاطر هماهنگ بودن قرآن با فطرت وعقل سليم است؛ از اين رو عنوان مي شود، قرآن وبرهان جدايي ندارند. از نگاه وي جايگاه روايات در تفسير قرآن، حائز اهميت است؛ زيرا مس حقيقت قرآن از آن اهل بيت عصمت وطهارت است؛ ولي بايد در عصر غيبت، روايات از جهت سند ودلالت بررسي شوند تا دچار تفكر اخباريگري در فهم قرآن نشويم. اما از نگاه ابن تيميه، نهايت جايگاه عقل در معرفت ديني مفتاح بودن آن است. بعد از آن همچون اهل حديث بايد تمسك به نقل كرد. در اين مقاله اين دو ديدگاه در روش تفسير قرآن، مقايسه ونقادي مي شود وقول احسن مستدل مي گردد.

The present paper studies the position of "reason" and "tradition" in interpreting the Quran from the view of Ibn Taymiyyah and Allamah Tabatabaii. The elements of "reason" and "tradition" are emphasized in interpreting the Quran because they are emphasized in the text of Quran in order to achieve the aim of the Quran. According to Allamah Tabatabaii, reason is not only "the key" of religion, but also the "lantern" for the true reality of religion, because the Quran is in harmony with genesis and common sense. Therefore, it is said that the Quran is closely associated with reasoning. Allamah believes that hadiths are of great importance in interpreting the Quran because the true reality of the Quran belongs to Holy Prophet's household, but the hadiths must be evaluated in terms of their chain of transmission and indication in order to avoid traditionalism in understanding the Quran during occultation. Ibn Taymiyyah, however, believes that reason is at most the "key" of religious knowledge. Beyond this, we should appeal to tradition, like traditionalists. The views of these two scholars about the method of interpreting the Quran are compared and criticized in this paper and the better one is proved.