بررسي تطبيقي روش و قواعد تفسيري علامه بلاغي و بنت الشاطي

A comparative study of Methods and rules of interpretation of the Allamah Balaqi and those of Bint Al-Shati

امروزه شاهد تفاسير فراوان و متعددّ قرآن كريم هستيم كه هر يك حاكي از روش، مباني، قواعد و پيش‌فرض هاي مفسر آن است. از اين ميان، شيخ محمدجواد بلاغي، متكلم و مفسر شيعي، صاحب تفسير آلاء الرحمن و عايشه بنت الشاطي، محقق و مفسر اهل تسنن، صاحب التفسير البياني از مفسران معاصري هستند كه بر اساس روش و قواعد ويژه اي به تفسير بخشي از قرآن كريم پرداخته اند. در اين نوشتار با روشي تحليلي و توصيفي، مقايسه اي تطبيقي ميان روش و برخي قواعد تفسيري اين دو مفسر در تفاسير نامبرده انجام گرفته است. از مهمترين دست آورد‌هاي اين پژوهش مي‌توان به اين نكته اشاره كرد كه اين دو انديشمند در پايبندي به روش تفسيري قرآن به قرآن، اشتراك نظر دارند؛ ليكن در استفاده از روايات، تبيين مفردات قرآني، استفاده از جريان‌هاي تاريخي و نوع رويكرد به تفسير علمي تفاوت‌هايي در روش تفسيري آنها مشاهده مي شود. همچنين با وجود تفاوت‌هايي در قواعد تفسيري قرائت، توجه به ترتيب نزول سور و تفسير موضوعي، در اصالت و معيار قرآن در علوم ادبي، اعتبار عموم لفظ و بهره گيري از سياق آيات، به هم نزديك و يا اشتراك نظر دارند.

Nowadays, we observe many and different commentaries of the Holy Quran, each indicating its author's method, principles, rules and presumptions. Among them, Sheikh Muhammad Jawad Balaghi, Shia theologian- commentator and the author of Ala' Al-Rahman (Blessings of the All-Merciful) Commentary and Ayesha Bint Al-Shati, Sunny researcher- commentator and the author of Al-Tafsir Al-Bayani (Demonstrative Commentary) are contemporary commentators who have interpreted some chapters of the Holy Quran according to particular method and rules. Using an analytical-descriptive method, the present paper compares some of their rules and method of interpretation. One of the most important research findings indicates their common commitment to the interpretation of the Holy Quran by itself. There are, however, some differences in their method of interpretation in terms of using traditions, explaining Quranic words and expressions, using historical trends and their approach to scientific commentary. Despite their differences in the interpretive rules of recitation, attention to the order of descent of chapters and thematic interpretation, they have common or similar views about the authenticity and criterion of the Quran in literary sciences, the validity of generality of word and using the context of Quranic verses.