جستاري در ضمير اشاره به دور در آيات آغازين سوره ها

An Inquiry into the Far Demonstrative Pronouns in the Opening Verses of Some Surahs

يكي از تعابير بحث انگيز قرآن، «ذلك الكتاب» و موارد مشابه آن است كه در آغاز برخي از سوره‌هاي قرآن آمده است. بررسي‌ها در اين مقاله كه از طريق مقايسۀ چنين عبارتي در سوره هاي مربوط انجام پذيرفته، اين نتيجه را حاصل كرده است كه مفهوم و مشاراليه اسم اشارۀ «ذلك» و «تلك» در چنين تعابيري، قرآن موجود نيست؛ بلكه لوح محفوظ و علم الهي است. چنان مي نمايد كه خاستگاه وجود چنين تعبيري در آغاز برخي از سوره هاي قرآن اين بوده است كه مشركان راجع به منشأ قرآن ترديد روا مي داشتند و اظهار مي كردند كه آن از سوي خدا و فرشتگان نازل نشده؛ بلكه القائات شياطين به پيامبر(ص) است.

'Dhalik al-Kitab' (That Book) and other similar phrases at the opening verses of some Quranic Surahs have long been debated by Muslim commentators as to what these far demonstrative pronouns refer to. The present paper studies these phrases in the relevant Surahs through comparing them. It concludes that the meaning and referent of these phrases are not the existing Quran, but the Guarded Tablet and Divine knowledge. It seems that the reason for the revelation of such phrases was the doubts cast by polytheist audience on the origin of the Holy Quran, who said it was not revealed by God and angles; rather, it is satanic aspiration to the Holy Prophet (peace be upon him and his progeny).