كليدواژه :
گويش , گويش‌شناسي , راجي , طرقي , دستگاه صرف فعل
چكيده فارسي :
در پژوهش حاضر به‌منظور احيا و حفظ فرهنگ و هويّت ملي و قومي و نيز كمك به غناي زبان و فرهنگ كشور از طريق شناخت و تحليل گويش‌ها و لهجه‌هاي گوناگون، پس‌از ذكر مقدمه، پيشينۀ پژوهش و سپس كلياتي دربارۀ گويش راجي و لهجۀ طرقي (رايج در شهر طرق‌رود از توابع شهرستان نطنز در استان اصفهان)، شش فعل مختلف را به‌صورت تصادفي و شامل اقسام ساده، مركّب، پيشوندي، مجهول، لازم (ناگذر)، متعدي (گذرا) و ربطي برگزيده و آن‌ها را در زمان‌هاي ماضي (ساده، استمراري، نقلي، بعيد، التزامي و مستمر/ ملموس) و مضارع (اخباري، التزامي و مستمر/ ملموس) صرف كرده و شكل‌هاي امر (دوم‌شخص مفرد و جمع) و مصدر‌هاي آن‌ها را هم نشان داده و بر اين مبنا مهم‌ترين ويژگي‌هاي صرفي مرتبط با مقولۀ زمان در اين فعل‌ها را بررسي و دسته‌بندي كرده‌ايم. در نهايت به اين نتيجه رسيده‌ايم كه به‌طور كلي در لهجۀ طرقي از گويش راجي، تنوع ساختاري و دگرگوني‌هاي مختلف در فعل‌هاي ماضي در مقايسه با فعل‌هاي مضارع و امر، بيشتر است و جا‌به‌جايي و تغيير در اجزاي تشكيل‌دهندۀ آن‌ها بيش‌از ديگر فعل‌ها صورت مي‌گيرد. مهم‌ترين ويژگي‌هاي صرفي خاص فعل در اين لهجه را در حوزه‌هايي بدين شرح مي‌توان يافت: ويژگي‌هاي مربوط به كاربرد شناسه، ويژگي‌هاي مربوط به كاربرد بن فعل، ويژگي‌هاي ساختاريِ خاص در فعل‌هاي اين لهجه، ويژگي‌هاي آوايي خاص، ويژگي‌هاي مربوط به كاربرد فعل معين، ويژگي‌هاي زمانيِ خاص، ويژگي‌هاي مربوط به كاربرد پيشوند‌ها، ويژگي‌هاي مربوط به كاربرد مصدر، ويژگي‌هاي معنايي فعل، استفاده از فعل‌هاي وجهي و كاربرد فعل‌هاي فارسي دري كهن.
چكيده لاتين :
The purpose in this article is to review and preserve cultural, national, and ethnic identities as well as promoting the enrichment of language and culture of the country by seeking in the area of knowledge and analyses of dialects and accents. After expressing the introduction, related literature, and some general information about Rajy accent and Targhy dialect (common in Targhrood town, the suburb of Natanz, Esfahan, Iran), we have randomly chosen six different verbs including: simple, compound, prefix verb phrases, passive, intransitive, transitive and linking verbs. Then, we stated them in the following tense forms: simple present and past, past continuous, present and past perfect, implicit present and past, and present and past progressive tenses, and at last we showed their imperative (singular and plural second-person) and infinitive forms, and on this basis the researcher considered and classified the most important inflectional characteristics related to tense category.
Finally, we have concluded that, in general, structural varieties and different changes in past verbs are more than those in present and imperative forms, moreover the movements and changes in those elements of verbs occurred more than the other ones in Targhy accent of Räjy dialect. The most important verb inflectional characteristics in this accent can be found in these areas: features related to the uses of verb identifiers, verb roots, prefixes, infinitives, auxiliaries, special tense characteristics, and semantic features, special structural features of the verbs in this accent, specific phonetic characteristics, and the use of verbs belonging to ancient Dary Persian.
