«موقعيت‌پذيري مجازي داستاني/حقيقي»: نگرشي نوين به خوانش ابعاد گفتماني خود؛ بررسي رمان مردي در تاريكي اثر پال آستر

“Virtual Fictional/ Factual Positioning” as a Novel Approach to the Dialogical Dimensions of the Self in Paul Auster’s “Man in the Dark

در تحقيق پيش‌رو مفهوم بديعي با عنوان موقعيت‌پذيري مجازي داستاني/حقيقي (VFP) در رابطة گفتماني مؤلف (خالق اثر) و قهرمان به­ عنوان نگرشي نوين بر تحليل روايت‌هاي ادبي معرفي شده­است. VFP ريشه در «تئوري خودِ گفتماني» هوبرت هرمنز در مطالعات روان‌شناسي و ديدگاه گفتماني رابطة مؤلف و قهرمان در مطالعات ادبي و زيبايي‌شناختي باختين دارد. با توجه به ويژگي­هاي ميان‌رشته‌اي پژوهش­هاي متني، VFP به ارزيابي روايت‌هاي خود از ديدگاه روان‌شناختي و ادبي مي‌پردازد و امكان مشاركت و كنش گفت‌و‌گويي موقعيت‌هاي شخصيتي قهرمان اول داستان به­عنوان من ِ‌هنرمند/داستانسرا و من ِ‌ ‌قهرمان داستان را در ميان ديگر موقعيت‌هاي دروني و بيروني او بررسي مي‌كند. براي تبيين شيوه كاربست تئوري VFP، اين جستار به عنوان نمونه، تحليلي از رمان مردي در تاريكي (2008) اثر پال آستر را ارائه مي‌دهد. اين بررسي نشان مي­دهد كه موقعيت‌هاي دروني و بيروني مشابه در دنياي واقعي مؤلف و دنياي داستاني قهرمان به‌صورت گفتماني در ارتباط تنگاتنگ بوده و سرانجام تحت تأثير اين روند پوياي موقعيت‌پذيري، خودِ پسا‌مدرن در جايگاه من ِ‌هنرمند مي­تواند تا حدود زيادي خصوصيات شخص گفتماني را به­ معرض بروز بگذارد و با رها‌كردن گذشته و پذيرش وضعيت كنوني و ايجاد ديدگاه‌هاي مثبت براي آينده به موقعيت بحراني و كشمكش دروني خود به ­صورت كاملاً نويني پاسخ دهد.

This paper introduces the novel concept of “Virtual Fictional/ Factual Positioning” (VFP) in the dialogical relationship between the author and his/her hero in literary works. VFP originates in Hermans’ contributions to psychological studies in Dialogical Self Theory (DST) and the dialogical view of the relationship between author and hero in aesthetic forms by Bakhtin. VFP evaluates self-narratives and identifies the dialogical coalition of the protagonists’ positions as “I-the-artist/novelist” and “I-the-hero-of-my-story” in the novel. This study presents a textual analysis of Paul Auster’s Man in the Dark (2008). The results indicated that similar positions are interconnected in the actual world of the author and the fictional world of the hero, which influence one another in a dialogical manner. Finally, through this dynamic course of positioning and repositioning, the postmodern self of the protagonist/author as “I-as-artist” demonstrated a significant degree of dialogical self by letting go of the past, dealing with the present and generating a perspective for the future – hence responding to his conflicting situation in a quite innovative way