بررسي ساختار روايي و زباني در رمان نو: داستان كوتاه آوازي غمناك براي يك شب بي‌مهتاب اثر بهرام صادقي

An Analysis of Narrative Structure and Language in New Novel: Bahram Sadeqi’s «A Gloomy Verse for a Moonless Night»

بهرام صادقي (1315-1363) آثار خود را ميان سال‌هاي 1335 تا 1350 خورشيدي نوشت، و مجموعة سنگر و قمقمه‌هاي خالي (1349) وي، به نمونة بارزي از رمان‌نو (داستان‌نو) در نثر و داستان نويسي فارسي تبديل شد. اين مجموعه، شامل بيست وچهار داستان مي‌باشد كه از آن ميان «آوازي غمناك براي يك شب بي‌مهتاب»، به منظور بررسي در پرتو رويكردهاي فُرماليستي و ساختارگرا برگزيده شده است. برخي از دلايل اين انتخاب عبارت اند از حجم موجز و كوتاه داستان، و نيز ويژگي‌هاي منحصر به فرد زباني و ساختاري، نظير چيدمان شمارشي وقايع و متن به شدّت صورت‌گراي آن. بهرام صادقي روش هاي روايي سنّت‌شكني را براي مشاركت ذهني مستمرّ خواننده به كار برده است: «آشنايي‌زدايي»، «بيگانه‌سازي يا فاصله‌گذاري»، «نزديك‌نمايي»، «جبرسازي» و «عنصر مسلّط». هدف اين پژوهش، واكاوي ساختار روايي و زباني داستان كوتاهي از بهرام صادقي است، تا هم فنون كلامي نويسندگان رمان‌نو (داستا‌ن‌نو) آشكار گردد، و هم سبك گونه‌اي از نثر فارسي كه در دوران معاصر بازتاب در خور توجّه‌اي داشته است، بازشناسي شود.

New Novel (or nouveau roman) resulting from society’s desires and expectations in mid-20th century, first rose in France, and then extended to other countries, and Iran as well. Hence, novelists like Hushang Golshiri (1938-2000) and Bahram Sadeqi (1937-1984) joined the New Novel current. Sadeqi wrote his short stories between 1956 and 1971, and his »The Trench and the Empty Canteens« (1970) is a typical example of New Novel in Persian literature. The book includes twenty-four short stories, from which »A Gloomy Verse for a Moonless Night« was selected to be reviewed based on Formalist and Structuralist approaches. This research aims at disclosing some linguistic and narrative features of Bahram Sadeghi’s texts, in order to reveal first the New Novelists’ techniques, and then to discuss this so called new style of Persian prose in the 20th century. Hence, based on these approaches, this article attempts to discover some narrative techniques and also to show how the Structuralist approaches might open the texts and present the inner linguistic phenomena of these texts.