تأملاتي در آثار ملاصدرا درباره سعادت قصوي (با رويكرد قرآني)

Some Contemplation in Mulla Sadra's Works about Supreme Bliss with a Quranic Perspective

بسياري از فلاسفه، تكامل عقل نظري و ارتقاي آن به مرتبه عقل مستفاد را سعادت قصواي انسان دانسته­ اند. ملاصدرا نيز در برخي آثارش همين ديدگاه را ابراز كرده است. برخلاف فلسفه ­هاي پيشين كه به دليل فقدان برخي اصول فلسفي، توانايي به دست دادن تبييني معقول و مستدل از وصول نفس به عقل مستفاد را ندارند، فلسفه وي به­ خوبي از عهده چنين تبييني برمي ­آيد. وصول نفس به مقام فناي في الله، كه مرتبه­اي بالاتر از وصول آن به عقل مستفاد است، بخشي از مطالب ملاصدرا را به خود اختصاص داده است. اگر با رويكردي قرآني، آثار ملاصدرا در مسئله سعادت قصوي را بازخواني كنيم از جهاتي در خور تأمل است. از جمله: به دست ندادن تبييني منسجم از طريق توجه به كاركرد همه ابعاد فطري انسان، تأكيد بسياري از مباحث بر وقوع سعادت قصوي (فناي في الله) در دنيا، تحقير سعادتي كه اكثر انسان­ها به آن نائل خواهند شد (بهشت و نعمات جسماني)، فروكاستن جايگاه عقل عملي.

Many philosophers believe that human supreme bliss lies in evolution of theoretical intellect and its promotion to mustafad intellect. Mulla Sadra has also confirmed this view in some of his works. Unlike precedent philosophy that couldn't rationally explain how human intellect achieves the mustafad intellect for the sake of lacking some philosophical principles, his philosophy may play this role well. Soul’s attainment to the level of melting in God, which is a higher level than reaching mustafad intellect, are included in some of Mulla Sadra’s arguments. If we restudy his works seeking his words on supreme bliss with a Quranic approach, it deserves some contemplation. Such parts as: not presenting a coherent explanation by considering all innate aspects of human, emphasize on occurrence of supreme bliss in mortal world, contemning the bliss which most people will achieve (material paradise), reducing the position of practical intellect.