تحليل مفهوم درك خطر بيماري قلبي از ديدگاه كاركنان سلامت: مدل هيبريد

Concept analysis of heart disease risk perception from health professionals perspective: Hybrid model

هدف. اين مطالعه با هدف تحليل مفهوم درك خطر بيماري قلبي از ديدگاه كاركنان سلامت با استفاده از روش هيبريد انجام شد. زمينه. در بحث رفتار، آگاهي از عوامل خطر بيماري­هاي قلبي­ عروقي بسيار ضروري است تا فرد را در تصميم­ گيري­هاي آگاهانه درباره ادامه رفتارهاي خاصي كه باعث افزايش خطر بروز اين بيماري مي­شود ياري كند. اما آنچه اهميت بيشتري دارد، درك فرد از خطر بيماري است كه بر عملكردهاي مربوط به سلامت وي تاثير مي­گذارد. روش. در اين مطالعه، از سه مرحله تحليل مفهوم مدل هيبريد (نظري، كار در عرصه و تحليل نهايي) استفاده شد. در مرحلـه نظـري، مقـالات مـرتبط موجـود در پايگـاه­ هـاي داده­اي و موتورهاي جستجو شامل Magiran، SID، Science Direct، CINAHL، PubMed، و Google Scholar در محدوده سال­هاي 1990 تا 2018 ميلادي مورد جستجو قـرار گرفتنـد. براي جستجو، از واژه ­هاي ”درك خطر“ و ”بيماري قلبي“ به فارسي و انگليسي، در عنوان و چكيده مقالات استفاده شد. در مرحله كـار در عرصه، 18 نفر از كاركنان دانشگاه علوم پزشكي تهران به روش نمونه­ گيري هدفمند انتخاب شدند و از آنها مصاحبه­هـاي عميـق و نيمـه­سـاختارمند بـه عمـل آمـد. در مرحله آخر، با تركيب دو مرحله قبل تحليل نهايي انجام شد. يافته ­ها. تلفيق مفاهيم حاصل از مرحله نظري و كار در عرصه، درك خطر بيماري قلبي در كاركنان سلامت را اين­گونه تعريف مي­كند: ”درك خطر بيماري قلبي، نوعي آگاهي اكتسابي از خطرات تهديدكننده سلامت قلب است كه تحت تاثير باورها، ارزش­ها، فرهنگ و نگرش افراد است و باعث انگيزش جهت يادگيري و تغيير رفتارهاي خودمراقبتي جهت كارآمدي در ارتقاي سلامت قلب و اجتناب از عوامل خطر مي­شود.“ نتيجه گيري. نتايج حاصل از مطالعه، مفهوم درك خطر بيماري قلبي در كاركنان نظام سلامت را واضح مي­كند. اين واضح سازي مي­تواند منجر به ارائه ديدگاه جامع از مفهوم و درك بهتر براي استفاده در تحقيق و عمل گردد.

Aim. The aim of this study was to analyze the concept of heart risk perception from healthcare staff perspective using hybrid method of concept analysis. Background. In the discussion of behavior, awareness of risk factors for cardiovascular disease is very important in helping individuals to make informed decisions about continuing certain behaviors that increase the risk of the disease, but what matters more is the perception of a person at risk of a disease that affects his or her health functions. Method. Hybrid model of concept analysis was used to clarify the meaning of perception of risk of heart disease. Three phases of a hybrid concept analysis include theoretical, fieldwork, and final analysis. In theoretical phase, different databases including PubMed, CINAHL, Science Direct, Google Scholar, SID and Magiran were searched for related articles published from 1990 to 2018). The search keywords were perception of risk; heart disease in titles and abstracts of the papers. In the fieldwork phase, semi-structured in -depth interviews were conducted with 18 nurses who were selected by purposive sampling. In next step, by combining the two previous stages the final analysis was performed. Findings. The combination of theoretical and fieldwork findings resulted in definition of heart risk perception from healthcare staff perspective: “Understanding the risk of heart disease is a form of acquiring awareness of the risk of heart disease that is influenced by beliefs, values, culture and attitudes of individuals, and it stimulates learning and changing self-care behaviors for efficacy in promoting heart health and avoiding risk factors.” Conclusion. The results of this study will help to clarify the concept of perception of risk of heart disease among healthcare system staff. This clarification may lead to offering comprehensive view and better understanding for use in the research and practice.