مطالعات باستان جانورشناسي محوطۀ غار بتخانه در زاگرس مركزي

The Contribution of Archaeozoology for the Understanding of the Botkhaneh Cave in Central Zagros-Iran

غار بتخانه در 21 كيلومتري جنوب­شرقي شهر كوهدشت ازجمله محوطه ­هاي باستاني است كه احتمال مي­رود توسط اقوام كوچ­رو مورداستفاده قرارگرفته باشد. اين محوطه در معرض آسيب­ هاي كاوش غيرمجاز قرارگرفته و مواد فرهنگي آن در سال 1386 طي پروژه ساماندهي غار جمع­ آوري شد. نتايج يافته­­ هاي سفالي به‌دست‌آمده و الگوهاي استقراري محوطه ­هاي باستاني اطراف اين غار، بازگوكننده تداوم نشانه­ هاي زندگي كوچ ­نشيني در اين مكان است. در مقاله حاضر تلاش شد تا بامطالعۀ بقاياي جانوري يافته شده در اين محوطه ويژگي­ هاي آن به‌عنوان محوطۀ كوچ ­نشين بررسي شود. اين مجموعه طيف گسترده­اي از گونه­ هاي وحشي و اهلي را شامل مي ­شود كه بيشترين ميزان آن متعلق به بز و گوسفند و در درجۀ دوم گاو و اسب­ سانان مي­باشد. در اين پژوهش، بامطالعۀ جنبه­هاي مختلف ازجمله الگوي كشتار گوسفندسانان تا حد زيادي خصوصيات يك سايت كوچ ­نشين بررسي مي­شود. در بخش ديگر مطالعه، فرآيندهاي تأثيرگذار، تغيير دهنده و مخرب بر روي استخوان ­ها قبل و پس از دفن و حتي در حين دفن (تافونومي) مطالعه، و تلاش شد با كمك اين شواهد شناخت بهتري از مجموعۀ فوق حاصل شود.

Botkhaneh Cave located at 21 km southwest of Kuhdasht, is one of the archaeological sites which has probably been occupied by mobile pastoralists which through the time the cave was deeply looted. During a rescue archaeological operation the material culture was collected by the last author and his team. The results of the pottery analysis and the occupation pattern in the adjacent sites represent the continuity of a temporary occupation in the cave. In this paper, we assess the characteristics of this site through an archaeozoological study of the animal remains. The faunal assemblage of this site is composed of domestic and wild. Caprines (sheep and goat) followed by bovines and equids are the most represented taxa while a considerable amount of donkey remains could be identified. We also developed analysis for the kill-off patterns for Caprines and some other taphonomic variations. These observations help to better understand the faunal accumulation in the Botkhaneh Cave in relation to the other archaeological materials.