آناليز عنصري سكه هاي اليمايي موزۀ شخصي محمد صفار به روش پيكسي

Elemental Analysis of Elymais Coins from the Private Museum of Mohammad Saffar by PIXE Method

در اين مقاله مجموعه ­اي از سكه­ هاي برنزي و نقره­اي متعلق به دوران اليمايي با استفاده از دستگاه PIXE مطالعه شده است، تا از طريق تجزيه عنصري و مشخص­ كردن تركيبات شيميايي فلزات بتوان به نتايج سودمندي در مورد شناسايي غلظت عناصر موجود، تعداد معادن و تعداد ضرابخانه‌ها دست‌ يافت. براي رسيدن به اهداف يادشده 35 سكه‌ از اليماييان آناليز گرديد، اين سكه ­ها بازه زماني (85 ق.م –224م ) را در برمي‌گيرند.نتايج مشاهدات نشان داد كه نسبت درصد عناصر اصلي سكه‌ها همچون نقره و مس، در سه دوره اليمايي باهم متفاوت بوده و سكه‌هاي دوران اول نسبت به دو دوران ديگر از خلوص بيشتري برخوردار بوده­اند؛ علاوه بر آن، سكه­ هايي كه در اين آناليز مورداستفاده قرار گرفتند، در پنج ضرابخانه ضرب شده و ماده خام اوليه آن‌ها از سه معدن متفاوت برداشت شده است. تحليل­ هاي آماري در اين پژوهش با استفاده از نرم ­افزار SPSS انجام شده است.

In this paper we have studied bronze and silver coins belonging to the Elymaean using PIXE analytical method to identify concentration of elements as well as chemical composition of metals to understand the number of mines and the number of mint. To achieve the above mentioned goals, we analyzed 35 coinages of Elymais dated to about (85 BC -224 AD). Results obtained indicated that percent proportion of main elements of coins such as silver and copper were differently used in the three periods of Elymaean and coins made in the first period have had more purity. Furthermore, the analyzed coins are minted in five mint centers and their primal raw materials were explored from three different sources. The statistical analysis was performed by using of SPSS software.