نقش سرمايه اجتماعي بر مشاركت روستاييان در طرح‌هاي آبخيزداري؛ مطالعه موردي: شهرستان بناب؛ حوزه آبريز تالاب بين‌المللي قره‌ قشلاق

The role of social capital on rural participation in watershed plans Case Study: International Wetland of Qareh Qeshlaq

سرمايه­ ي اجتماعي يكي از جنبه­ هاي مهم در ارتقاي مشاركت روستاييان در طرح­ هاي روستايي است. هدف اين مقاله بررسي نقش سرمايه اجتماعي در مشاركت روستاييان در طرح­ هاي آبخيزداري تالاب بين­ المللي قره ‌قشلاق شهرستان بناب مي­باشد. اين تحقيق از نوع كاربردي و به روش تحليلي-تبييني مي­باشد كه با استفاده از روش پيمايش انجام‌شده است. سرپرستان خانوارهاي روستايي مشاركت‌كننده در طرح­هاي آبخيزداري شهرستان بناب جامعه آماري اين پژوهش را تشكيل مي‌دهند كه 2446 بوده است. با استفاده از روش نمونه ­گيري تصادفي ساده، تعداد 200 نفر از سرپرستان خانوار روستايي واقع در حوزه آبخيز تالاب بين‌المللي قره­ قشلاق انتخاب شدند. روايي صوري پرسشنامه توسط پانل متخصصان مورد تأييد قرار گرفت. مطالعه راهنما در منطقه مشابه جامعه آماري با تعداد 30 پرسشنامه صورت گرفت و با داده­ هاي كسب‌شده و استفاده از فرمول كرونباخ، پايايي بخش ­هاي مختلف پرسشنامه تحقيق 0/88 الي 0/90 به دست آمد. نتايج آزمون­ همبستگي اسپيرمن و آزمون رگرسيون چند متغيره در ارتباط با نقش سرمايه­ي اجتماعي در مشاركت روستاييان در طرح­هاي آبخيزداري نشان مي­دهد كه به‌جز دو متغير تمايل به عضويت در نهادهاي محلي و ميزان رضايتمندي در ساير متغيرهاي موردبررسي همبستگي مثبت و معني­دار در سطح معناداري 95 درصد و درجه آزادي 000/0 وجود دارد و اين متغيرها 85 درصد از مشاركت روستاييان در طرح­هاي آبخيزداري را دارد. درنهايت اينكه مديران و برنامه­ ريزان در طرح­هاي آبخيزداري، مي­توانند از ظرفيت­ ها و سرمايه ­­هاي اجتماعي روستاييان براي جلب مشاركت و موفقيت طرح­ ها استفاده نمايند.

The aim of this paper is examining the role of social capital in participation of villagers in watershed plans in the Qareh Qeshlaq International Wetland in Bonab. This is an applied analytic descriptive research and it has been done using survey method. The study population of this research is the villagers, who are participating and the ones who are not participating in watershed plans. Using simple random sampling method, 200 people of heads of households were selected in Qareh Qeshlaq international watershed and 200 people were selected from village outside of the watershed as control group for the equality of test results. Validity of the questionnaire was confirmed by a panel of experts. Pilot study has been done in a region similar to the population study with 30 questionnaire and using the data obtained and Cronbach Alpha special formula in SPSS software, reliability of the questionnaire obtained 0.88 to 0.90.The study population of this research is 2446 people, consist of all of the heads of households in Qareh Qeshlaq international wetland and outside the watershed zone of this region. The results of Spearman correlation test and Regression in relation to the role of social capital in participation of villagers in watershed plans in two groups of villages showed that there is a significant relationship between social participation, social trust, social cohesion, satisfaction, tendency to joining to the institutions and knowledge with the dependent variable. and these variables is 85 per cent of rural participation in watershed management plans. Finally, according to the study findings, practical suggestions on practical and effective participation of villagers in various aspects of watershed management plans practical suggestions are provided