بررسي تغييرات برخي عناصر در گياه آبزي ني (Phragmites australis) تالاب ناصري در فصول بهار و پاييز

Investigation of changes of some elements in Phragmites australis Naseri Lagoon in spring and autumn

اين تحقيق با هدف تعيين وضعيت ميزان فلزات كادميوم، سرب، جيوه و آرسنيك در گياه ني (Phragmites australis) در بخش­هاي شمالي، جنوبي و مركزي تالاب ناصري و مقايسه ميزان اين فلزات در اندام­هاي ريشه، ساقه و برگ گياه ني در دو فصل پاييز 1395 و بهار 1396 انجام شد. براي نمونه ­برداري در هر ايستگاه مورد مطالعه در هر فصل 10 نمونه گياه ني با 3 تكرار از حاشيه تالاب جمع ­آوري گرديد. سنجش فلزات سنگين به روش جذب اتمي با دستگاه پركين المر 4100 صورت گرفت. بالاترين و پايين­ترين ميزان كادميوم در ريشه (0/003±0/054 ميلي­گرم در كيلوگرم) و ساقه (0/001±0/015 ميلي­گرم در كيلوگرم) بود. همچنين بالاترين و پايين­ترين ميزان سرب در ريشه (0/006±0/808 ميلي­گرم در كيلوگرم) و ساقه (0/004±0/252 ميلي­گرم در كيلوگرم) گياه ني مشاهده شد. ميزان جيوه در ريشه گياه ني در فصل بهار بالاترين غلظت (0/05±7/25 ميكرو­گرم در كيلوگرم) را داشت، اما بالاترين مقدار آرسنيك در ريشه اين گياه در فصل پاييز (1/92±21/88 ميكرو­گرم در كيلوگرم) به دست آمد. براي هر دو فلز پايين­ترين غلظت برعكس بود، به عبارت ديگر پايين­ترين ميزان جيوه و آرسنيك در ساقه گياه ني به ترتيب در فصول پاييز و بهار 0/05±4/06 و 0/95±11/88 ميكرو­گرم در كيلوگرم به دست آمد. ميانگين غلظت كادميوم، سرب، جيوه و آرسنيك در ريشه بالاتر از برگ و ساقه مشاهده شد. الگوي تجمع فلزات كادميوم، سرب، جيوه و آرسنيك در اندام هاي گياه ني در دو فصل پاييز و بهار به صورت ريشه > برگ > ساقه بود. ميزان تجمع كادميوم، سرب و جيوه در گياه آبزي ني در فصل بهار بالاتر از فصل پاييز به دست آمد (P<0.05)، اما درمورد عنصر آرسنيك ميزان تجمع در اين گياه آبزي در فصل بهار پايين­تر بود (P<0.05). بنابراين با توجه به نتايج به دست آمده مي­توان بيان نمود كه گياه آبزي ني قدرت گياه پالايي عناصر كادميوم، سرب، جيوه و آرسنيك را در ريشه، ساقه و برگ دارد.

This study aimed to determine the amount of heavy metals cadmium and lead in Phragmites australis in parts of northern, central and southern from Nasseri Wetland and comparison of these metals in root, stem and leave was conducted in autumn 2016 and spring 2017. For sampling were collected at any station in each season Phragmites australis with three replications of 10 samples around the wetland. The measure of heavy metals was performed atomic absorption spectrophotometry by Perkin-Elmer 4100. The highest and lowest amount of cadmium was in the roots (0.054±0.003 ppm) and stem (0.015±0.001 ppm). Also, the highest and lowest amount of lead was observed in the Phragmites australis of roots (0.808±0.006 ppm) and stem (0.252±0.004 ppm). The average cadmium in the roots, stems and leaves of Phragmites australis in autumn was 0.033±0.002, 0.019±0.001 and 0.022±0.002 ppm and in the spring, 0.038±0.005, 0.030±0.004 and 0.036±0.005 ppm, respectively. The average lead in the roots, stems and leaves of Phragmites australis in autumn was 0.395±0.0026, 0.324±0.005 and 0.347±0.005 ppm and in the spring, 0.773±0.009, 0.667±0.007 and 0.734±0.006 ppm, respectively. The average concentration of lead and cadmium were observed in roots higher than stems and leaves. Accumulation of cadmium and lead were in organs of Phragmites australis in autumn and spring root> leaf> stem. Accumulation of Cadmium and lead was of Phragmites australis in spring than autumn respectively.