تأثير موخور بر كربوهيدرات، پرولين و كلروفيل در گونه هاي مختلف درختي جنگل هاي زاگرس

The effects of Loranthus europeaus on Carbohydrate, proline and chlorophyll in different tree species of Zagros forest

سابقه و هدف: يكي از عوامل تهديد كننده جنگل‌هاي زاگرس وجود گونه نيمه‌انگلي موخور (Loranthus europeaus Jacq.) مي-باشد كه با اكثر گونه‌هاي درختي همزيستي دارد. پژوهش پيش‌رو به‌منظور بررسي تأثير موخور بر كربوهيدرات، پرولين و كلروفيل در گونه‌هاي بلوط ايراني (Quercus baantii Lindl.)، كيكم (Acer monspessulanum L.) و بادام (Amygdalus elaeagnifolia Spach) به‌عنوان ميزبان‌هاي رايج موخور در جنگل‌هاي استان ايلام انجام شد. مواد و روش‌ها: تعداد نه رويشگاه كه آلودگي بيشتري را در استان ايلام داشتند، انتخاب شد. سپس از هر رويشگاه به‌طور تصادفي حداقل شش پايه با شرايط يكسان از نظر قطر، ارتفاع، شدت ابتلا به موخور و جهت يكسان از درختان بادام، بلوط ايراني و كيكم انتخاب شد. سپس اقدام به برداشت برگ‌ها از شاخه‌هاي سالم و آلوده شد. از هر پايه، چهار نمونه برگ شامل برگ شاخه سالم درخت ميزبان (I)، برگ درخت ميزبان پايين‌تر از محل اثر موخور (B)، برگ درخت ميزبان بالاتر از محل اثر موخور (A) و برگ موخور (M) نمونه‌گيري شدند و پس از انتقال به آزمايشگاه، مقدار كربوهيدرات، پرولين و كلروفيل آن‌ها اندازه‌گيري شد. يافته‌ها: نتايج نشان داد كه مقدار كلروفيل a و b و كربوهيدرات در گونه‌هاي بادام و بلوط ايراني اختلاف معني‌داري در موقعيت‌هاي مختلف گياه موخور و شاخه‌هاي پايين‌تر و بالاتر از محل اثر موخور و سالم داشتند. همچنين، بيشترين مقدار كلروفيل a و b در گياه موخور در دو گونه مذكور مشاهده شد. مقدار پرولين، كلروفيل و كربوهيدرات در موقعيت‌هاي پايين‌تر و بالاتر از محل اثر موخور، شاهد موخور و شاخه غير آلوده اختلاف معني‌داري در گونه كيكم نداشتند ولي بيشترين مقدار كربوهيدرات با 2/282 ميلي‌گرم بر گرم و پرولين 0/552 ميكرومول بر گرم وزن تازه در گياه موخور وجود داشت. گونه‌هاي مورد مطالعه از نظر ميزان كلروفيل b در نمونه موخور و پايين-تر از محل اثر موخور اختلاف معني‌داري را نشان دادند و بيشترين مقدار كلروفيل در اين دو موقعيت متعلق به گونه بادام بود. در گونه بادام، بيشترين مقدار كربوهيدرات با 3/017 ميلي‌گرم بر گرم در برگ موخور و نمونه پايين‌تر از محل اثر آن به ميزان 2/99 ميلي‌گرم بر گرم وجود داشت. در حالي‌كه در بلوط ايراني كمترين مقدار كربوهيدرات در گياه موخور (2/159 ميلي‌گرم بر گرم) و بيشترين مقدار آن پايين‌تر از محل اثر موخور (3/094 ميلي‌گرم بر گرم) اتفاق افتاد. همچنين گونه‌هاي مورد بررسي در موقعيت بالاتر از محل اثر موخور از نظر كربوهبدرات با هم تفاوت داشتند و گونه بلوط ايراني و كيكم به ترتيب با 3/12 و 2/55 ميلي گرم بر گرم بيشترين و كمترين ميزان را نشان دادند. گونه‌هاي مورد بررسي در موقعيت برگ موخور و پايين‌تر از محل اثر موخور از نظر پرولين نيز تفاوت معني‌داري را نشان دادند و گونه بادام بيشترين مقدار پرولين را در اين موقعيت‌ها داشت. نتيجه‌گيري: مقدار كربوهيدرات و كلروفيل در برگ درختان بلوط و بادام پايين‌تر و بالاتر از محل اثر موخور به طور معني‌داري متفاوت بود. به عبارت ديگر مي‌توان گفت كه گياه نيمه انگلي موخور به عنوان يك تنش بيولوژيكي بر فعاليتهاي فيزيولوژيكي درختان جنگلي تاثير دارد كه اين اثرات در گونه‌هاي مختلف متفاوت است.

Background and objectives: Loranthus europeaus Jacq. is a threatening factor in Zagros forests. It is seen on various tree species. This study was conducted to investigate the effect of continental mistletoe (Loranthus europeaus Jacq.) on carbohydrate, proline and chlorophyll content in Persian Oak (Quercus brantii Lindl.), Montpellier maple (Acer monspessulanum L.) and Almond (Amygdalus elaeagnifolia Spach.) as its common hosts in Ilam forests. Materials and methods: Nine habitats with the mistletoe infested were selected in different forest areas of the Ilam province. From each habitat six infected trees of Quercus brantii, Acer monspessulanum and Amygdalus elaeagnifolia were sampled. These trees were in the same conditions of diameter, height, severity of infectious and aspect conditions. After that, the leaves were collected from healthy and infected branches. From each tree, four mature leaves were individually sampled from below and above the mistletoe clump in the host tree, the leaf of the mistletoe, and the leaf of the healthy branch of the host tree. For measuring the carbohydrate, proline and chlorophyll content, the leaves then transferred to the laboratory. Results: The results showed that the content of chlorophyll a, b and carbohydrate in almond and Persian oak had significant different in the various position including below and above of the mistletoe clump in the host tree, mistletoe leaves and uninfected branch. In addition, the highest levels of chlorophyll a and b were observed in the two mentioned-above tree species. A. monspessulanum species did not show significant difference in terms of proline, chlorophyll and carbohydrate in different sampling parts, but the highest amount of chlorophyll (2.282 mg/g) and proline (0.552μm/g) was determined in L. europeaus. A significant difference was seen between chlorophyll b values of L. europeaus and below the clump, and the highest amount of this feature was in almond. The highest amount of carbohydrate (3.017 mg/g) in the almond was in the mistletoe clump and tree leaves below it (2.99 mg/g). In Persian oak, the lowest (2.159 mg/g) and highest (3.094 mg/g) amount of carbohydrates was observed in the L. europeaus and oak leaves below the clump, respectively. Furthermore, among the host trees, the leaves in the position above the mistletoe clump showed some differences and Q. brantii and A. monspessulanum had the most and lowest amount of carbo. The proline values were significantly different between mistletoe leaves and leaves of host trees. Highest amount of proline can be attributed to the leaves of the almond tree. Conclusion: The amount of features like proline, carbohydrate and chlorophyll were significantly different in diverse sites as well as in different sample leaves. In other words, it can be said that the hemiparasite mistletoe as a biological stress affects the physiological activity of forest trees, which differs from one species to another.