بررسي گورستان هاي خمره اي اشكاني حاشيه شرقي رودخانه زاب كوچك در شهرستان سردشت، شمال غرب ايران

A Study on the Parthian Pithos Cemeteries in the Western Bank of the Little Zab River in Sardasht, North-West Iran

سردشت منطقه­ اي كوهستاني با دشت­ هاي ميان­ كوهي است كه از نظر موقعيت جغرافيايي در حوزه زاگرس شمالي قرار مي‌گيرد. در بررسي ميداني حاشيه شرقي رودخانه زاب كوچك علاوه بر كشف محوطه‌هاي باستاني از دوره­ هاي فرهنگي مختلف، 5 گورستان خمره­اي شناسايي شدند. متأسفانه همه گورستان‌ها مورد حفاري غيرمجاز قرار گرفته و گورخمره ­هاي زيادي تخريب شده ­اند. چگونگي شيوۀ تدفين گورستان ­هاي خمره­اي در سردشت و شباهت­ ها و تفاوت­هاي موجود در آن با گورستان­ هاي ديگر از دورۀ اشكاني، از جمله پرسش ­هاي مدنظر در اين نوشتار هستند. روش پژوهش بدين صورت بوده كه شواهد باستان­شناسي مربوط به گورستان­ هاي اشكاني نويافته در شهرستان سردشت معرفي شده­اند و ويژگي­هاي آن‌ها با ديگر گورستان­هاي خمره­اي اشكاني شناخته شده نظير مينگه چئوير، گرمي، كنگاور، طاق بستان، مريوان، آكروپل و شهر شاهي شوش مقايسه شده­ است. در اين ميان، با بررسي تطبيقي كه بين شكل خمره ­ها و ساير يافته ­ها صورت گرفت، شباهت‌هاي بيشتري بين گورستا ن­هاي خمره­اي سردشت با گورستان ­هاي گرمي و طاق بستان قابل رؤيت است. با توجه به مقايسه­هايي كه بين اين دو گورستان با گورستان­ه اي خمره­اي سردشت انجام شد، احتمالاً گورستان­ هاي سردشت مربوط به قرن اول و دوم ميلادي هستند.

Sardasht is a mountainous region consisting of wide valleys in northern Zagros Mountains. In the field studies carried out on the western bank of the Little Zab River, there were found five Pithos cemeteries, as well as archeological sites belonging to different cultures. Unfortunately, all the cemeteries have been disturbed by illegal excavations and many Pithos cemeteries have been destroyed. This paper introduces archaeological evidences on the newly-found Parthian cemeteries in Sardasht, whose characteristics would be comparable with the other known Parthian Pithos cemeteries such as Mingecevir, Germi, Kangavar, Taq-e Bostan, Marivan, Acropolis and Royal City of Susa. Meanwhile, a comparative study on the form of the pithos and the other findings indicates a close resemblance between pithos cemeteries of Sardasht with Germi and Taq-e Bostan cemeteries. Considering the comparisons made between the two cemeteries and the Pithos cemeteries in Sardasht, one may claim that Sardasht cemeteries could be dated back to the first and the second centuries BC.