عنوان مقاله :
جايگاه قدسي «آب» در نقش برجسته و تنديسههاي طاق بُستان
پديد آورندگان :
كاشفي، جلال الدين سلطان دانشگاه هنر
كليدواژه :
طاق بستان , آب , اصل نخستين , آناهيتا , نماد , آفرينش
چكيده فارسي :
آب از روز نخست يا به سخن ديگر، از آغاز آفرينش، نقشي اساسي در ساختار زندگي و بستر هستي داشته و بيترديد خلقت و حيات انسان نيز به آن مديون است. آب قبل از هر نمادي، نماد زندگي تلقي شده است؛ زيرا اين گوهر خداوندي همه چيز را پاك و منزه ميكند و بيماران را شفا ميبخشد. آب نماد آفرينش، نشانه مادر و زهدان است؛ نماد زندگي معنوي و ذات خداوندي است؛ علامت بركت است و از آن حكمت برميخيزد؛ زيرا فضيلتي تزكيهكننده دارد. به اين ترتيب اغلب آيينهاي مذهبي را پيرامون چشمهها، نهرها و رودخانهها برگزار ميكنند و زيارتگاهها و معبدها نيز براي خود آب و يا چشمهاي دارند. در كنار طاق بستان نيز چشمهاي ميجوشد كه آب فراوان دارد و چنين بهنظر ميزسد كه نقش برجسته، تنديسه و حجاريهاي طاق بستان ارتباط تنگاتنگي با چشمه جوشان زير آن دارد؛ چون اگر در كنار آن «آب» يا چشمهاي جوشان نميبود، آيا طاق بستان كه از واژۀ «بوستان» يا «بغستان» و يا «باغستان» سرچشمه ميگيرد، ساخته و آراسته ميشد. بنابراين براي پاسخ به سؤال مطرحشده و راهيافتن به كُنه حقايقي كه در طاق بستان نهفته است، در اين مقاله سعي شده است تا جايگاه «آب»- اين وديعۀ الهي- را با غوركردن در تفكرات فلسفي، نقشهاي نمادين ُقدسي و معنوي- با توجه به ارزشهاي مادي و واقعگرايانه- در نقشبرجستهها، تنديسهها و يا در كتيبهها و نقشهاي حجاريشده طاق بستان بررسي شود.
چكيده لاتين :
فاقد چكيده مي باشد