جايگاه ارزش و ارزش شناسي در رويكردهاي گذشته ي حفاظت و مرمت در محوطه ي ميراث جهاني تخت جمشيد

Place of Value and Valuation Practices in the Conservation and Restoration Approaches of the Persepolis World Heritage Site

بررسي دوره‌هاي حفاظتي در تخت‌جمشيد نشان مي‌دهد رويكردها تا ابتداي دهه‌ي 1340 ه.ش عمدتاً معطوف به حفاري و اكتشاف، و پس‌ازآن بر موضوع حفاظت و مرمت و بيشتر بر اساس مفاد منشور ونيز متمركز بوده است. هدف اين نوشتار بررسي رويكردهاي حفاظتي و مرمتي در تخت‌جمشيد با توجه به ارزش‌ آثار در فرآيندهاي تصميم‌گيري‌ است. به اين منظور پيشينه‌ي اين محوطه‌ي تاريخي هم ازلحاظ نگاه جامعه، و هم به لحاظ اقدامات تخصصي در حوزه‌ي حفاظت و مرمت، از طريق مطالعه‌ي منابع موجود موردبررسي قرارگرفته است. نتايج اين بررسي‌ها نشان مي‌دهند تصميم‌گيري‌هاي حفاظتي اتخاذشده، در بسياري از مواقع تابع شرايط مختلف سياسي و اجتماعي جامعه بوده است و نه بنا بر ارزش‌هاي وجودي خودِ آثار. به‌علاوه در حوزه‌ي عملي نيز بيشتر نگاه حفاظت كالبدي حاكم بوده و پيروي از نسخه‌هاي از پيش آماده‌ي مرمتي جاي تصميم‌گيري‌هاي مبتني بر ارزش ميراث تاريخي و فرهنگي را گرفته است.

Survey and analysis of different distinctive conservation/restoration periods in Persepolis (from 1931 until present time) shows that the conservation approaches were mainly based on archaeological investigations and after that, the emphasis was made on the Venice Charter. The main aim of this paper is to analyze and evaluate these conservation/restoration approaches as well as decisions made during these phases in Persepolis, considering the significance and status of heritage values in the decision making processes. For this purpose, the history of the historic site was studied from various sociological perspectives. In addition, examinations were made on the conservation/restoration activities using existing documents and conducting field works. This study shows that the conservation decisions were chiefly based on political and social variations and not solely on the authentic values attributed to the monument. Furthermore the physical characteristics of the site have always been the dominant criteria for the actual conservation/restoration activities, while there are more needs for considerable spiritual, value-based approaches to plan effective conservation/restoration projects.