نقد تفسير تفهيم القرآن دربارۀ آياتِ فضائل اهل بيت(ع) بر اساس ديدگاه مفسّران فريقين

A Critique of Commentaries Put Forward in Al-Tafhim Al-Quran Commentary about the Verses Related to the Virtues of Holy Prophet's Household (Peace Be Upon Them) Based on Shia and Sunni Commentators' View

ابوالاعلي مودودي از برجسته‌ترين مفسّران معاصر و تأثيرگذار شبه قاره هند است. «تفهيم القرآن»، مهم‌ترين اثر اين انديشمند اصلاح‌گرا و مبارز، تفسيري عصري ـ اجتماعي به شمار مي‌آيد كه به زبان‌هاي مختلفي ترجمه شده است. جايگاه اين تفسير و انديشه تقريب‌گرايانه صاحب آن، اهميت بررسي ديدگاه‌هاي تفسيري مودودي را به‌ويژه دربارۀ آيات فضائل اهل بيت(ع) بيشتر مي‌كند. پژوهش حاضر به شيوۀ توصيف و تحليل محتوا، به بررسي اين ديدگاه‌ها و اختلاف آن‌ها با ديدگاه ديگر مفسران شيعه و اهل سنت مي‌پردازد. يافته‌هاي پژوهش نشان مي‌دهد با وجود انديشۀ تقريب‌گرايانه مودودي، برخورد وي با آيات فضائل چند گونه است كه همگي ناشي از تعصب‌هاي مذهبي اوست. سكوت در برابر برخي آيات مشهور مورد پذيرش فريقين، تفسير خلاف ديدگاه مشهور و توجيه تكلف‌آميز برخي ديگر از آيات فضائل مهم‌ترين شيوه‌هاي مودودي براي گذر از تفسير اين آيات است. اين برخوردها نشان مي‌دهد، اگر چه مودودي برخي از ديدگاه‌هاي جزمي سلفي را نقد و رد كرده است، اما در تعامل با آيات فضائل اهل بيت (ع)، همان مسير سلفيه را مي‌پيمايد.

Abul A'la Maududi is one of the most prominent and influential contemporary commentators in Indian Subcontinent. He is a reformist and combatant thinker whose most important work, "Tafhim Al-Quran (Understanding the Quran)", is considered a social-modern exegesis translated into different languages. The position of the exegesis and proximity-oriented thought of its author multiplies the importance of studying his exegetic views, particularly those about the verses related to the virtues of Holy Prophet's household (peace be upon them). Using content analysis method, the present paper reviews these views and their differences with that of other Shia and Sunni commentators. The findings show Maududi has different approaches to these verses due to his religious biases, despite his proximity-oriented thought. His most important exegetic methods to treat and pass the verses related to the virtues of Holy Prophet's household are maintaining silence about some famous ones accepted by Shia and Sunni commentators, providing exegeses contrary to popular ones, and ostensive justification of some other verses. Although he criticizes and rejects some dogmatic Salafi views, he follows the Salafi way in treating the verses related to the virtues of Holy Prophet's household.