بررسي تطبيقي منابع و روش ها و گرايشهاي تفسير زيد بن علي(ع) و عبد الرحمان بن زيد

A Comparative Review of Sources, Methods and Attitudes Used in Zayd Ibn Ali (p.b.u.h) and Abdul Rahman Ibn Zayd's Exegeses

قرن دوم در تفسيرنگاري، از جايگاه ممتازي برخوردار است. تفسير«زيد بن علي(ع)» و «عبدالرحمان بن زيد بن اسلم» از تفاسير مهم قرن دوم و از جملۀ «تفاسير جامع» تلقّي مي‌شوند. بررسي تطبيقي اين تفاسير با روش تحليلي و توصيفي، نشان مي‌دهد، علي رغم آن كه مفسران مذكور در روش‌ها و رويكردهاي تفسيري داراي اشتراكاتي هستند، اما در استفاده از روايات، ديدگاه‌هاي عقلي، نحوۀ ارجاع به آيات و اتّخاذ اصول تفسيري هر يك شيوه‌اي خاص دارند. تفسير زيد بن علي (ع) روش و رويكرد ادبي دارد و از كاربردهاي مختلف ادبي، گسترده بهره برده است. به كارگيري روش تفسيري قرآن به قرآن از ويژگي‌هاي اختصاصي تفسير عبدالرحمان بن زيد است. وي به تفسير آيات الاحكام اهتمام ويژه‌اي داشته است.

The exegeses written in the second century ('AH'), particularly Zayd Ibn Ali and Abdul Rahman Ibn Zayd's exegeses which are regarded important and "comprehensive", have distinct position. The present paper compares these two exegeses, using an analytical- descriptive method. The results show that despite their authors' common exegetic methods and approaches, they have had a distinct method in using hadiths, intellectual views, the way of referring to the Quranic verses, and applying exegetic principles. Zayd Ibn Ali has greatly used a literary method, approach, and usages in his exegesis, while Abdul Rahman Ibn Zayd has particularly used the method of interpreting the Holy Quran by itself, and paid particular attention to Ayat Al-Ahkam (the verses of injunctions).