بررسي تطبيقي روايات تفسيري آيۀ ذنب النبي(ع) بر پايۀ قواعد تفسيري

A Comparative Study of Exegetical Narrations Related to the Verse of Holy Prophet's Sin Based on the Exegetic Principles and Rules

از ديدگاه علم تفسير، شرط لازم براي صحّت هر رأي تفسيري ـ از جمله روايات تفسيري ـ مطابقت با اصول و قواعد پذيرفته‌ شده تفسيري است؛ از اين رو تحليل تفاسير مأثور با قواعد تفسيري به صورت تطبيقي روشي مهم در بررسي ميزان اعتبار آنهاست. ذيل آيۀ دوم سورۀ فتح، روايات و آراء تفسيري مختلفي در تبيين معناي «ذنب» و انتساب آن به پيامبر (ص) و «مغفرت» آن مطرح شده است. در اين نوشتار هر يك از اين آراء، دلالت‌ها و ملزومات معنايي آنها از ابعاد مختلف مطرح در علم قواعد تفسير از جمله مطابقت آن رأي با مادۀ لغوي در مفردات و تركيبات،قواعد ادبي، دلالت سياقي، آيات و روايات هم مضمون، ضروريات و مسلّمات، گزاره‌هاي عقلي مورد تحليل قرار گرفته و تلاش شده است، اعتبار هر يك از آراء مختلف نسبت به اصول عقلايي تفسيري سنجيده شود. به نظر مي‌رسد، رأي تفسيري منقول از امام رضا (ع) نسبت به ساير آراء بيان‌ شده، تناسب و توافق بيشتري با اصول تفسيري دارد.

According to exegesis, the necessary condition for the validity and accuracy of every exegetic opinion- including exegetic narrations- is their conformity with accepted exegetic principles and rules. Therefore, the comparative analysis of transmitted exegeses on the basis of the principles and rules of exegesis is an important method to examine and evaluate how much these opinions are valid and accurate. Different narrations and exegetic opinions have been proposed for the second verse of the Chapter Victory (Surah 48) in order to explain the meaning of the term "sin", its attribution to the Holy Prophet (peace be upon him and his progeny), and asking "forgiveness" for it. The present paper analyzes each of these exegetic opinions and their semantic significations and implications from different dimensions discussed in the principles of exegesis, including their conformity with lexical root in singulars and compounds, literary rules, contextual implication, verses and narrations with similar theme, necessities and admissa, and intellectual propositions, and tries to assess and evaluate the validity and accuracy of each opinion in relation to rational exegetic principles. It seems that the exegetic opinion transmitted from Imam Reza (peace be upon him) has more conformity and agreement with the principles of exegesis than other mentioned opinions.