برآورد زي توده خشبي روي زمين در درختان شاخه زاد گونه بلوط ايراني (Quercus brantii) (مطالعه موردي: منطقه مله شبانان خرم آباد)

Estimate the above ground biomass in Brant’s oak (Quercus brantii Lindl.) Case Study: Region Melah-Shbanan Khorramabad

سابقه و هدف: امروزه استفاده از شاخص‌هاي اكولوژيك براي شناخت وضعيت اكوسيستم‌ها و پايش و ارزيابي تغييرات ايجاد شده در طي زمان، در كشورهاي پيشرفته به صورت امري متداول درآمده است. از جمله شاخص‌هاي اكولوژيك كه ضعف اطلاعات آن به خوبي مشهود است، آگاهي از توان توليد زي‌توده اكوسيستم‌هاي جنگلي و گونه‌هاي آن است. مواد و روش‌ها: هدف از اين تحقيق استفاده از روابط آلومتريك درختان بلوط زاگرس به منظور برآورد زي‌توده آنها يا دستيابي به معادلات محلي براي برآورد زي‌توده روي زمين گونه بلوط ايراني، در منطقه مله شبانان خرم‌آباد صورت گرفته است. به اين منظور در منطقه مله‌شبانان خرم‌آباد 28 اصله جست‌گروه از گونه بلوط ايراني به روش تصادفي (بدون جايگزيني) انتخاب شد. قطر برابر زانو، قطر برابر سينه، قطر تاج و ارتفاع كل درختان سرپا اندازه‌گيري و سپس درختان قطع شدند. اجزاي مختلف درخت شامل تنه و سرشاخه تفكيك و توزين گرديدند و جهت تعيين نسبت وزن خشك به وزن تر، ديسك‌هايي از قسمت‌هاي مختلف درختان گرفته و به آزمايشگاه منتقل شدند. با استفاده از اين نسبت، وزن خشك تاج، تنه و در نهايت زي‌توده چوبي روي زمين محاسبه شد. يافته‌ها: از 28 پايه مورد مطالعه، 26 پايه با پراكنش مناسب انتخاب گرديد. با استفاده از مدل‌هاي رگرسيوني تركيبي و همچنين توابع پايه خطي، درجه 2، نمايي و تواني، معادلات آلومتريك با ضريب تبيين بالا در سطح احتمال 95/0 به‌دست آمد. نتيجه برازش رگرسيون گام به گام براي برآورد زي‌توده درخت نشان داد كه در صورت استفاده از مدل تركيبي شامل مولفه‌هاي قطر در ارتفاع برابر زانو و قطر متوسط تاج درخت به عنوان متغيرهاي برآوردكننده، مدل مناسب‌تر، مدل تركيبي 121.239- 3.946X+39.856 X1=y و مقدار ضريب تبيين 8/0، كه X1 قطر متوسط تاج بر حسب متر و X2 قطر درخت در ارتفاع برابر زانو بر حسب سانتيمتر بود. نتيجه برازش مدل‌هاي پايه رگرسيوني خطي، تواني، نمايي و درجه2 براي برآورد وزن خشك كل درخت نشان داد كه در صورت استفاده از قطر متوسط تاج درخت به عنوان متغير برآوردكننده، مدل مناسب‌تر، مدل درجه2 بود. از بين متغيرهاي مختلف، قطر متوسط تاج متغير مناسب‌تري براي پيش‌بيني زي‌توده درخت بود كه بهترين مدل رگرسيوني به‌دست آمده، مدل رگرسيوني درجه2 با ضريب تبيين 0/927 بود نتيجه گيري: نتايج نشان داد كه در مقايسه بين مدل‌هاي رگرسيوني تركيبي و توابع پايه خطي، تواني، نمايي و درجه 2، بهترين مدل براي برآورد زي‌توده درخت بلوط، مدل رگرسيوني درجه2 بر مبناي قطر متوسط تاج با ضريب تبيين 0/927 بود. همچنين با مقايسه متغيرهاي برآوردكننده براي مدل‌سازي زي‌توده درخت مي‌توان نتيجه گرفت كه به‌طور كلي براي گونه بلوط ايراني، استفاده از قطر متوسط تاج به عنوان متغير برآوردكننده، مي‌تواند برآورد بهتر و مناسب‌تري از زي‌توده درختان را نشان دهد.

Background and objectives: Today, the use of ecological indicators for understanding ecosystem condition and monitoring and evaluating changes over time, has been common in developed countries. There is well evident that it is lack of information in ecological indices, such as knowledge of the production potential of forest ecosystem biomass and its species. Allometric equations are useful tools estimate the biomass of trees. Materials and methods: For this purpose 28 trees of Brant’s oak species were selected randomly (without replacement) in the region Melah¬Shbanan in Khorramabad. Knee diameter, diameter at breast height, crown diameter and height of standing trees were measured and then these trees were cut. In order to determine the ratio of dry weight to fresh weight the different parts of trees such as trunks and branches were separated and weighed, then discs (samples) of different parts of trees were taken and send to the laboratory. With this ratio, the dry weight of the crown, trunk and eventually woody aboveground biomass was calculated. Results: The 28 trees of the study, 26 trees were selected with good distribution. Using Stepwise, linear, Quadratic, power and exponential regression models, allometric equations with a high coefficient of determination (p<0/05) were achieved. Results of Stepwise regression models for estimating biomass trees if you use a stepwise model that includes variables crown diameter and Knee diameter as an independent variables, Suitable model, y=39.856X1+3.946X-121.236 (R2=0.8). Results of linear, Quadratic, power and exponential regression models for estimating biomass trees if you use that includes variables crown diameter, Suitable model, Quadratic models (R2=0.927). Conclusion: The results showed that generally between the independent variables, crown diameter with indices of modeling was produced better equations (0/927). Also, the Quadratic regression regression model was better than other regression models.