ارتباط بين بيماري زغالي بلوط و خسارت سوسك هاي چوبخوار (Borer beetles) در جنگلهاي شهرستان خرم آباد

The relationship between oak charcoal disease (Biscogniauxia mediterranea) and borer beetles in the Zagros forests, Khorram Abad

سابقه و هدف: در جنگل‌هاي زاگرس سوسك‌هاي چوبخوار بعد از ظهور خشكسالي‌هاي اخير و به دنبال تنش‌هاي خشكي و ضعف فيزيولوژيك درختان طغيان نموده و روند مرگ و مير درختان را تسريع كرده‌اند، از طرفي شيوع بيماري زغالي و خشكيدگي درختان بلوط، به يكي از مشكلات اصلي جنگل‌‌هاي بلوط ايران تبديل شده است. هدف از اين تحقيق ارتباط بين خسارت سوسك‌هاي چوب-خوار و بيماري زغالي بلوط در جنگل‌هاي كاكاشرف شهرستان خرم‌آباد بود. مواد و روش‌ها: منطقه مورد مطالعه بخشي از جنگل‌هاي كاكاشرف واقع در بخش مركزي شهرستان خرم‌آباد است كه يكي از كانون-هاي آلودگي بيماري زغالي در اين شهرستان مي‌باشد. شبكه آماربرداري با ابعاد 150×200 متر روي نقشه رقومي منطقه مورد مطالعه در محيط GIS ترسيم و محل برخورد اضلاع شبكه به‌عنوان مراكز قطعات نمونه در نظر گرفته شدند. قطعات نمونه به شكل دايره‌اي و با مساحت 15 آر استقرار يافتند و در داخل هر قطعه نمونه تمام درختان از نظر ميزان آلودگي به بيماري زغالي بلوط و همچنين سوسك چوبخوار مورد بررسي قرار گرفتند. براي بررسي ارتباط خسارت سوسك چوب‌خوار و بيماري زغالي بلوط از رگرسيون خطي استفاده شد و به‌منظور بررسي ميزان و شدت خسارت سوسك‌هاي چوب‌خوار و همچنين بيماري زغالي بلوط در جست‌هاي درختان از تجزيه واريانس يكطرفه استفاده شد. يافته‌ها: نتايج اين پژوهش نشان داد درختان منطقه مورد مطالعه با شدت 92/96 درصد به بيماري زغالي و با شدت 47/04 درصد به سوسك چوب‌خوار آلوده شده بودند. رگرسيون خطي ارتباط قوي را بين خسارت سوسك چوب‌خوار با درصد خشكيدگي درختان (94/5 =R2) و خسارت سوسك چوب‌خوار با درصد آلودگي درختان به بيماري زغالي (85/9 =R2) نشان داد. تعداد جست‌ها در آلوده شدن درختان به بيماري زغالي و سوسك‌هاي چوب‌خوار در سطح اطمينان 99 درصد اختلاف معني‌داري را نشان دادند. قطع و هرس شاخه و سرشاخه درختان تاثير قابل توجهي در افزايش آلودگي آنها به آفات و بيماري‌ها نشان داد، درختان قطع شده بيشتر به سوسك چوب‌خوار (41/43 درصد) و درختان هرس شده بيشتر به بيماري زغالي (47/27 درصد) آلوده شده بودند. نتيجه‌گيري: دخالت‌هاي انسان در اين منطقه مانند كشت زير اشكوب، چراي مفرط دام و قطع و سر‌شاخه‌زني درختان به منظور تهيه هيزم و تعليف دام و همچنين بروز تنش‌هاي محيطي سبب شده است كه در اين منطقه درختان تضعيف شده و مستعد ابتلا به آفات و بيماري‌ها باشند. بر اساس يافته‌هاي اين تحقيق حدود دو سوم درختاني كه توسط انسان قطع و سر‌شاخه‌زني شده بودند به آفت سوسك‌هاي چوب‌خوار و بيماري زغالي مبتلا شده بودند. سوسك‌هاي چوب‌خوار مي‌توانند عاملي مهم در انتقال قارچ B. mditerranea بين درختان باشند بطوري‌كه در اين تحقيق مشخص شد، ارتباط قوي بين خسارت سوسك‌هاي چوبخوار و بيماري زغالي بلوط وجود دارد.

Background and objectives: In the Zagros forests, borer beetles have outbreaks in host tresses after recent year's drought stresses and physiological weakness and they are causes accelerate the mortality trend. In other hands, charcoal disease outbreaks and oak decline has become one of the main problems of Iran's oak forests. The aim of this research is studying the relationship between borer beetle damage and oak charcoal disease in the Kakasharaf forests of Khorram Aabad. Materials and methods: The study area is the Kakasharaf forest of Khoram Abad is located on the Zogros forests in the west of Iran. This forest region is one of the infections focuses of charcoal disease. Inventory grid with dimensions 200 m × 150 m in the GIS software was drawn and placed randomly on the study area. To study the infected trees in the intersection grid sides, circular plots being 1500 sq m in area were used. All the trees that were the hosts to Biscogniauxia mediterranea and borer beetles were considered. Used the linear regression for study of the relationship between charcoal disease and borer beetles damage and anowa test was used to investigate extent and damage intensity of charcoal disease and borer beetles in the sprouts of infected trees. Results: The results showed that trees in the study area with the severity of 92.96 % and 47.04 % respectively to charcoal disease and borer beetles had been infected. Linear regression showed a strong relationship between the borer beetles damage with percentage of dieback (R2= 94.5), and the borer beetles damage with charcoal disease percent (R2= 85.9). The number of sprout showed significant differences at a confidence level of 99% for infected trees to charcoal disease and borer beetles. Cutting and pruning branches and twigs showed a significant impact on infected trees to borer beetles and charcoal disease, cuted trees more by borer beetles (41.43 %) and pruned trees more by charcoal disease were infected. Conclusion: In the study area human interferences such understory planting, fire, overgrazing livestocks, deforestation by man, cutting and pruning branches to make fuel and livestock feed and as well as ocurence environmental stresses cause trees weakness and infected to pests and diseases. According to the results about two-thirds of trees to had cut and prune branches were infected to borer beetles and charcoal disease. Borer beetles can be the important factor to charcoal disease transport between trees. So that this research showed there is strong relationship between damage borer beetles and charcoal disease.