از جماعت هاي جوانمردان تا هيئت هاي عزاداري نگاهي به تداوم ها و تغييرات در زندگي عامه مردم ايراني

آيين جوانمردي و تشكيلات اجتماعي جوانمردان يكي از مهم ترين موضوعات تاريخ اجتماعي و فرهنگي ايران است. جوانمردان، فتيان و پهلوانان با توجه به ريشه داشتن در سنت هاي ايراني و اسلامي در طول تاريخ نقش مهمي در حيات عامه مردم داشته اند. عموم مطالعات نشان مي دهند فتوت و جوانمردي در دوره معاصر رو به انحطاط و افول رفته است و در نهايت در بخش هاي خاصي از جامعه در قالب زورخانه ها و سنت هاي پهلواني ساده شده ” لوتي ها “ و ” داش مشدي ها “ هنوز وجود دارد. در اين مقاله بنا به رويكردهاي انسان شناسي فرهنگي با نگاهي به تاريخ و تحولات اجتماعي اين جماعت ها، به اين نكته پرداخته شده است كه جوانمردان را مي توان به مثابه يك جماعت واره و يك جماعت آييني و اخلاقي دانست كه مهم ترين وجه آن، آييني بودن و حضور امر معنوي و قدسي در آنها است. پرسش اصلي اين مقاله اين است كه در دوران امروزي چه اتفاقي براي اين تشكيلات افتاده است. با نگاهي به جماعت جوانمردان به مثابه پديده اي اجتماعي و فرهنگي، فرض اين مقاله اين است كه در شرايط بحران هاي ناشي از نوسازي جامعه ايراني از دوره پهلوي، هيئت هاي عزاداري تشكيلات آييني هستند كه در امتداد جماعت واره هاي جوانمردان و پهلوانان در ميان مردم شكل گرفته و پناهگاه معنوي و فرهنگي آنها شده اند. هيئت هاي عزاداري، بازتوليد جماعت هاي آييني سنتي جوانمردان و پهلوانان در بدنه جامعه هستند كه نقشي كليدي در حيات فرهنگي، اخلاقي و دين داري مردم دارند.