درآمدي بركاربستِ علوم شناختي در مطالعات قرآني

introduction to application of cognitive sciences in Quranic studies

علوم شناختي ابزارهايي را از روان­شناسي، علوم كامپيوتر، زبان­شناسي، انسان­شناسي، فلسفه و عصب­شناسي با هم تركيب مي­سازد تا عملكردهاي هوش انسان را توضيح دهد. پيچيدگي هوش و ذهن موجب شده است براي بررسي زيرساخت­ها و روساخت­ها در اين ارتباط، به مشاركت و هم­افزاييِ اين شِش رشتۀ نياز باشد. تمام اين شش رشته بايد دائما با يكديگر در تعامل باشند و داده­ هاي تازۀ خود را در اختيار يكديگر قرار دهند و از اين طريق از آسيب تحويل­انگاري نسبت به شناخت مصون بمانند. همين امر موجب مي­شود علوم شناختي به عنوان يك فرارشته مورد نظر قرار بگيرد. علومِ شناختي از دو جهت براي مطالعات ميان­رشته­اي قرآن كريم مي­توانند مفيد باشند: اول از اين جهت كه مي­توانيم ارتباطِ يك فرارشته با مطالعات قرآني را تبيين و ارزيابي كنيم؛ ثانياً اينكه علوم انساني، و به­شكل خاص، مطالعاتِ قرآني به­جهتِ ارتباطِ ناگسسستني­شان با متن(Text ) ، ترجماني از دو مقولۀ ذهن و فرهنگ خواهند بود. از طرف ديگر، علوم شناختي نيز ارائۀ تفاسيرِ مناسب از ذهن و فرهنگ را در محوريتِ مباحث خود دارند. لذا كاربردِ علومِ شناختي در مطالعاتِ قرآني گريزناپذير خواهد بود. در اين ارتباط علوم شناختي ميتوانند دست­آوردهاي اساسيِ ذيل را براي مطالعات قرآني در بر داشته باشند: 1- مي­توانند ذهن و فرآيندهاي ذهني را ترسيم نمايند. به­شكل خاص در مطالعاتِ قرآني، بوسيلۀ علوم شناختي مي­توان فهميد كه ادراكِ مفسِّر به چه شكلي صورت مي­پذيرد. همچنين مي­توان زبان طبيعي و نحوۀ شكل­گيري و عملكردِ آنرا تبيين كرد؛ 2- علوم شناختي مي­توانند به تبيين و توضيحِ دست­آوردهايِ ذهني و فرهنگي و به­شكل ويژه، ادراكاتِ تفسيري از آياتِ قرآن بپردازند. زبان­شناسي شناختي، روان­شناسي شناختي، عصب­شناسي و هوش مصنوعي از اساسي­ترين علوم هستند كه مي­توانند پژوهشگر را در دست­يابي به چنين چيزي ياري نمايند. هر يك از اين علوم نيز روش­ها و ويژگي­هاي خاص خود را براي ياري رساندن به مطالعات قرآني در بر خواهند داشت.

Cognitive science combines tools from psychology, computer science, linguistics, anthropology, philosophy and neuroscience to explain the functions of human intelligence. The complexity of intelligence and mind has led to the involvement and complementarity of these six disciplines in order to examine the substructure and superstructures in this regard. All of these six disciplines must interact continuously with each other and provide new data to each other and thus stay safe from reductionism. This has led cognitive science to be regarded as an Transdiscipline. Cognitive science can be useful in two aspects for Qur'anic interdisciplinary studies: 1- We could evaluate the relationship of a transdiscipline with Quranic studies; 2- Culture and mind are main principles in cognitive science and Quranic studies. Therefore, the use of cognitive sciences in the Quranic studies will be inevitable. So Cognitive science can have the following basic achievements for the Quranic studies: 1- They can draw mental processes. Specifically, in the Qur'anic studies, by the cognitive science one can understand that how the perception of the interpreter is made. 2- Cognitive sciences could explain the mental and cultural achievements and in particular the interpretive perceptions of Quranic verses. Cognitive linguistics, cognitive psychology, neuropsychiatry, and artificial intelligence are among the most basic sciences that can help the researcher achieve such a thing. Each of these sciences will also have its own methods and attributes to help with the Quranic studies