سكونتگاه هاي غيررسمي در ايران: ارزيابي وضعيت بندرعباس، كرمانشاه و زاهدان

هدف از اين مقاله توصيف و تحليل وضعيت سكونتگاه هاي غيررسمي شهري ايران از طريق ارايۀ نتايج ارزيابي اجتماعي انجام گرفته در شهرهاي بندرعباس، كرمانشاه و زاهدان است. در هر يك از شهرهاي هدف، از ميان سكونتگاه هاي غيررسمي، سه تا پنج محله بر اساس معيارهاي قوميت/ زبان، سطح عرضۀ خدمات عمومي، ميزان رسميت و نظم فضايي، فعاليت هاي اصلي اقتصادي، قدمت محله و شاخص هاي اجتماعي اقتصادي موجود انتخاب شده اند. جهت ارزيابي، با چهل - نفر مطلع كليدي مصاحبه و در هر محله چهار بحث گروهي متمركز )با زنان، با مردان، با جمعي مختلط، و با جوانان( برگزار شده است. به علاوه، در هر شهر زيرساخت هاي اجتماعي از طريق مشاهده و ثبت وضعيت ارزيابي شده اند. مهم تر از آن، در كنار پژوهش هاي كيفي، پيمايشي كمّي با استفاده از پرسش نامۀ چندمنظوره و جامع )با بيش از 191 سوال( و نمونه گيري تصادفي به تعداد 1111 خانوار در )سكونتگاه هاي گزيدۀ( هر شهر صورت گرفته است. يافته هاي پژوهش تحت عناوين الگوهاي مهاجرت، مشخصه هاي جمعيتي، وضعيت اشتغال، وضعيت شاخص مصرف، وضعيت مسكن، دسترسي به خدمات شهري، و پيوندها و سرمايۀ اجتماعي دسته بندي شده اند. در پايان مقاله، مجموعه اي از مشاهدات كلي و پيشنهادها جهت بهبود وضع محلات غيررسمي ارائه گرديده است.