ديدگاه سوم در خلقت خرفستران و «هيجده پيمان كه اهريمن به هرمزد درآييد»

دنياي زرتشت‌پژوهي، رغمارغم توصيه‌اي كه مي‌گويند يكي از زرتشت‌پژوهان معاصر، يعني مري بويس (Mary Boyce) (1920-2006) در اواخر عمرش كرده بوده، هنوز به منابع اسلامي اعتناي كافي نكرده است و جز اندكي از آن بهره نمي‌بَرد. اين غفلت در حالي واقع مي‌شود كه بخش مهمي از آثار كهن ايراني، طي دورۀ انتقال از ايران ساساني به ايران اسلامي، به زبان عربي ترجمه شده، تعريب يافته و در لابه‌لاي انبوه منابع دوران جديد، حفظ شده است. ترديدي نيست كه بهره‌گيري از اين ميراث عظيم، دامنۀ منابع را وسعت بخشيده و به حل بخشي از غوامض زرتشت‌شناسي كمك خواهد كرد. از باب نمونه، در مقالۀ حاضر، نشان داده‌ايم كه حتي در كتاب آشنا و نسبتاً كاوش‌شدۀ الملل والنحل، اثر مشهور محمد عبدالكريم شهرستاني، مي‌توان قطعه‌اي از متون اصيل زرتشتي را يافت كه بسا مستقيماً از پهلوي به عربي ترجمه شده باشد؛‌ قطعه‌اي كه با وجود تغيير و تصحيفي كه معمولاً در ترجمه به زبان عربي رخ مي‌دهد، مي‌تواند اشاره‌اي ابهام‌آميز در يكي از متون پهلوي راجع به اهريمن و آفريده‌هايش را رمزگشايي كند.

Despite the suggestion made by one of the Zoroastrian scholars, Mary Boyce (1920-2006) in her late life, the Zoroastrian Studies has not taken into account the Islamic resources yet, and paid a little attention to them. Negligence of such an important issue is made when a number of Iranian old works have been translated into Arabic, Arabicised, and placed among lots of newly texts during the period of transferring Sassanid Iran to Islamic Iran. Undoubtedly, using this great heritage will expand the extent of resources and make a great help in finding the complexities of Zoroastrian Studies. In the present paper, we see that even in a popular and famous book, “Al- mellal val- Nehal”, written by Mohammad Abdul Karim Shahrestani, a passage of true Zoroasrian texts can be found that it may have been directly translated from Pahlavic into Arabic. Though there may be some changes when translating into Arabic, there are some vague hints to Devil and its creaturres in the passage.